Niestety, obiekt który wydawać by się mógł ponadczasowy i niezniszczalny, stoi jednak na krawędzi zagłady, a dotychczasowa bierność instytucji odpowiedzialnych za jego utrzymanie doprowadziła do katastrofalnego stanu. Sytuację można zmienić, czego dowodzi niespełna roczna działalność ruchu społecznego skupionego wokół grupy osób zwanej "Ratuj Tenczyn". Zamek Tenczyn to jeden z najcenniejszych przykładów architektury obronno-rezydencjonalnej na terenie Małopolski. Położony jest na stożku wulkanicznym, stanowiącym jedną z głównych kulminacji tzw. Grzbietu Tenczyńskiego, ponad wsią Rudno, w gminie Krzeszowice, w odległości ok. 30 km na zachód od Krakowa. Dawniej był okazałą siedzibą rodową Toporczyków Tenczyńskich, obecnie to potężna malownicza ruina. Zamek zbudowany został ok. 1331 r. przez Andrzeja z Tęczyna z rodu Toporczyków. Pierwotna budowla na owalnym zarysie w XV w. była stopniowo uzupełniana o kolejne baszty, a następnie o zamek dolny. W latach 1563-93 warownia została całkowicie przebudowana na renesansową rezydencję z dziedzińcem arkadowym, otoczoną zewnętrznym basztowo-bastejowym obwodem obronnym. Z uwagi na piękno i bogactwo architektonicznego wystroju, zamek w XVII wieku porównywany był z zamkiem królewskim w Krakowie i nazywano go Małym Wawelem. W czasie "potopu" Tenczyn został zajęty przez Szwedów, którzy dokonali grabieży, a wycofując się, podłożyli pod niego ogień. Mimo odbudowy zamek nie odzyskał już pierwotnej świetności, choć nadal był użytkowany. W 1748 r. wywołany piorunem pożar strawił część zabudowań. Od tego momentu popadał on systematycznie w ruinę, a prace zabezpieczające prowadzone na jego terenie miały bardzo ograniczony charakter. Po II wojnie światowej zamek odebrano rodzinie Potockich, będących jego ostatnimi właścicielami. Został przejęty przez Skarb Państwa i oddany we władanie Gminy Krzeszowice. Prace zabezpieczające ruinę przeprowadzono w latach 1949 oraz 1968-72, zostały one jednak zaniechane i od tej pory zamek pozostawiono bez opieki, co doprowadziło do jego ostatecznej dewastacji. Obecnie, z uwagi na ciągłe osuwanie się kamieni z murów i potęgowanie się ubytków, Tenczyn jest w stanie katastrofy budowlanej. Stan całkowitego braku zainteresowania obiektem ze strony władz lokalnych oraz instytucji państwowych trwałby zapewne nadal, gdyby nie działalność nieformalnej grupy miłośników zamku, prowadzącej kampanię na rzecz jego zabezpieczenia i występującej w mediach pod nazwą "Ratuj Tenczyn". Członkami grupy są zwykli mieszkańcy Gminy Krzeszowice, studenci z Krakowa i okolic, miłośnicy zamków jurajskich, członkowie bractw rycerskich. Osoby te, mimo iż nie mają profesjonalnego przygotowania w dziedzinie ochrony zabytków, zdołały nagłośnić temat ginącego zamku, poprzez stworzenie strony internetowej, zainteresowanie problemem prasy lokalnej, sprowokowanie pojawienia się kilku programów telewizyjnych. Podkreślić należy, że członkami grupy "Ratuj Tenczyn" nie są osoby piastujące ważne stanowiska w samorządzie lokalnym czy instytucjach zajmujących się ochroną zabytków, lecz zwykli obywatele, których łączy pasja i cel ratowania zamku Tenczyn. Członkowie "Ratuj Tenczyn" nie dysponują niestety środkami finansowymi, które pozwoliłyby na realizację ambitnego zadania zabezpieczenia zamku, lecz liczą na to, iż uda im się rozbudzić zainteresowanie Tenczynem oraz stworzyć ruch społeczny, który zmobilizuje władze samorządowe i Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego do podjęcia prac budowlanych. Stała presja na władze lokalne doprowadziła już do tego, iż Gmina Krzeszowice podjęła aktywne działania w celu zabezpieczenia ruiny: stworzyła plan zabezpieczenia zamku oraz podjęła starania o dofinansowanie prac remontowych w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Ciągła obecność w mediach doprowadziła również do tego, że grupie udało się nawiązać kontakt ze środowiskiem architektów i specjalistów z dziedziny ochrony zabytków, co umożliwia dostęp do profesjonalnych materiałów historycznych i konsultacji w kwestiach merytorycznych. Największym problemem, związanym z ratowaniem zamku, są oczywiście pieniądze, których Gmina Krzeszowice nie może przeznaczyć na prace związane z zamkiem, tłumacząc, iż wymagane kwoty przekraczają jej możliwości, a ponadto nieuregulowany stan prawny obiektu utrudnia inwestowanie. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego nie przeznaczyło w 2008 r. ani złotówki na ratowanie zamku, pomimo iż Gmina Krzeszowice złożyła wniosek o dotację prac zabezpieczających, poparty szczegółowym planem architektonicznym i pozytywną opinią Wojewódzkiego Małopolskiego Konserwatora Zabytków. W zaistniałej sytuacji tylko masowe, skoordynowane akcje społeczne mogą zmusić władze do znalezienia rozwiązania problemu - i takie właśnie działania są podstawowym orężem osób skupionych wokół tenczyńskiej grupy. W niedalekiej przyszłości planowane jest założenie stowarzyszenia, w celu nadania organizacji osobowości prawnej i umożliwienia prowadzenia zbiórek pieniędzy na ratowanie zamku . Organizatorom akcji marzy się też urządzanie turniejów rycerskich; planowane jest prowadzenie akcji edukacyjnych. Wszystkie te działania wymagają jednak przyłączenia się do inicjatywy osób chętnych do aktywnego udziału w pracach grupy, w zamian za satysfakcję z udziału w ambitnym, ciekawym i szlachetnym przedsięwzięciu. Dlatego też wszystkich zainteresowanych opisanym tematem zapraszamy na www.ratujtenczyn.org.pl, gdzie można znaleźć wszelkie informacje i przyłączyć się do grupy, poprzez dokonanie wpisu w księdze gości. Tenczyn można jeszcze uratować, ale czasu pozostało naprawdę niewiele.