Tadeusz Zgółka urodził się 1 lutego 1945 roku w Rodatyczach, w obecnym obwodzie lwowskim. Po maturze w Rzepinie rozpoczął studia na filologii polskiej UAM. Po studiach został zatrudniony w Katedrze Logiki na Wydziale Filozoficzno-Historycznym UAM, stając się tym samym uczestnikiem Poznańskiej Szkoły Metodologicznej. W 1979 roku stworzył w Instytucie Językoznawstwa UAM Zakład Metodologii Lingwistyki, którego był wieloletnim kierownikiem. Tytuł naukowy profesora nauk humanistycznych otrzymał w 1991 roku i został zatrudniony na stanowisku profesora nadzwyczajnego, a w 1996 roku - profesora zwyczajnego. Nowe kierunki studiów Na UAM tworzył nowe kierunki studiów: językoznawstwo i informację naukową, hungarystykę, hispanistykę i etnolingwistykę. Z jego inicjatywy na Wydziale Filologii Polskiej i Klasycznej otwarto Podyplomowe Studium dla Nauczycieli Języka Polskiego jako Obcego. W czasie pracy na uczelni m.in. był prodziekanem, a następnie dziekanem Wydziału Filologicznego i Wydziału Neofilologicznego, który też współtworzył. Był współorganizatorem i rektorem Wyższej Szkoły Języków Obcych w Poznaniu. Liczne wyróżnienia Prof. Zgółka był członkiem rady wydawniczej polskiej edycji Encyclopaedia Britannica. Uczestniczył w tworzeniu podstaw programowych do nauczania języka polskiego w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych. Był też recenzentem wielu polskich podręczników. Pracował jako edytor różnych wydawnictw, w tym wraz z żoną, prof. Haliną Bułczyńską-Zgółkową, wielotomowego Praktycznego słownika współczesnej polszczyzny. Był członkiem Komitetu Językoznawstwa Polskiej Akademii Nauk i Prezydium Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN. Został odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Za zasługi w promowaniu języka polskiego i edukacji językowej w kraju i zagranicą, w 2008 roku został uhonorowany, wraz z żoną, tytułem Zasłużony dla Miasta Poznania.