Prezydent zatwierdził nową Strategię Bezpieczeństwa Narodowego RP

We wtorek w Pałacu Prezydenckim odbyła się ceremonia, w czasie której prezydent Andrzej Duda zatwierdził nową Strategię Bezpieczeństwa Narodowego RP. Obecny był też m.in. szef rządu Mateusz Morawiecki oraz szef MON Mariusz Błaszczak.Strategia wskazuje m.in. na aspekty polityczne, wojskowe, klimatyczne, zdrowotne i gospodarcze. Realizacji założeń dokumentu, w którym uwzględniono doświadczenia z pandemii koronawirusa, ma służyć przyjęcie ustawy o zarządzaniu bezpieczeństwie narodowym. Ustawa ma ustalić hierarchię dokumentów strategicznych i planistycznych dotyczących tych zagadnień.

Wraz z zatwierdzeniem obecnej straciła moc Strategia Bezpieczeństwa Narodowego z 2014 roku.

Jak wskazano, "postępująca dekompozycja porządku międzynarodowego w sposób niekorzystny wpływa na środowisko bezpieczeństwa Polski".

Za najpoważniejsze zagrożenie w strategii autorzy uznają "neoimperialną politykę władz Federacji Rosyjskiej, realizowaną również przy użyciu siły militarnej".

W Strategii zwrócono uwagę, że Rosja "intensywnie rozbudowuje ofensywny potencjał wojskowy", systemy antydostępowe m.in. w regionie Morza Bałtyckiego, prowadzi też ćwiczenia wojskowe, których scenariusze zakładają konflikt z państwami NATO.

"Federacja Rosyjska prowadzi również działania poniżej progu wojny (o charakterze hybrydowym), niosące ryzyko wybuchu konfliktu (w tym niezamierzonego, wynikającego z gwałtownej eskalacji w rezultacie incydentu, szczególnie militarnego)" - podkreślono.

Zwrócono też uwagę na cyberataki i dezinformację, które mają destabilizować Zachód. Według autorów "należy przyjąć, że Federacja Rosyjska będzie kontynuowała politykę podważania obecnego ładu międzynarodowego (...) w celu odbudowy pozycji mocarstwowej i stref wpływów".

Za podstawowy czynnik kształtujący bezpieczeństwo Polski uznano "jej silne osadzenie w strukturach transatlantyckich i europejskich, a także rozwój współpracy dwustronnej i regionalnej z najważniejszymi partnerami.

Dokument wskazuje na "ewolucję" strategicznych więzi transatlantyckich, pojawiające się w UE rozbieżne koncepcje jej rozwoju oraz "ryzyko osłabienia spójności stanowiska i działań" w ramach UE i NATO.

"Zagrożenie stanowią również utrzymujące się konflikty regionalne i wewnętrzne w południowym sąsiedztwie Europy. W ich efekcie, a także wskutek gwałtownego przyrostu naturalnego oraz różnic w poziomie życia nasiliła się presja migracyjna, która pozostaje wyzwaniem dla bezpieczeństwa Europy" - czytamy.

Bezpieczeństwo oparto na czterech filarach, za które uznano bezpieczeństwo państwa i obywateli; osadzenie w systemie bezpieczeństwa międzynarodowego; tożsamość i dziedzictwo narodowe oraz rozwój społeczny i gospodarczy.

Strategia zakłada zintegrowanie zarządzania bezpieczeństwem narodowym, w tym kierowania obroną państwa poprzez scalenie dotychczas funkcjonujących systemów kierowania bezpieczeństwem narodowym, zarządzania kryzysowego oraz cyberbezpieczeństwa.

Koordynacji zarządzania bezpieczeństwem narodowym ma służyć ponadresortowy mechanizm w postaci komitetu Rady Ministrów odpowiedzialnego za sprawy polityk, strategii i programów w obszarze zarządzania bezpieczeństwem narodowym. Na nowo mają zostać określone role i kompetencje Rządowego Zespołu Zarządzania Kryzysowego i Rządowego Centrum Bezpieczeństwa. Strategia postuluje, by w przygotowania do zarządzania bezpieczeństwem narodowym włączyć marszałków Sejmu i Senatu.

Krajowy system zarządzania kryzysowego ma zostać dostosowany do systemu reagowania kryzysowego NATO, "tak aby obejmował również obszar konfliktu polityczno-militarnego i umożliwiał płynne przechodzenie od stanu pokoju do stanu kryzysu i stanu wojny", dawał także narzędzia do przeciwdziałania i zwalczania zagrożeń, w tym o charakterze hybrydowym.

Dokument zakłada dokonanie przeglądu, ustalenie hierarchii oraz wzajemne zależności dokumentów strategicznych i planistycznych oraz mechanizmów je implementujących. Ma zostać przygotowany i wdrożony system łączności na potrzeby zarządzania systemem bezpieczeństwa narodowego, w tym kierowania obroną państwa.

Wprowadzeniu kompleksowego, zintegrowanego systemu bezpieczeństwa narodowego oraz spójności planowania cywilnego i obronnego ma służyć ustawa o zarządzaniu bezpieczeństwem narodowym, której opracowanie zapowiada strategia.

Zakłada ona też zwiększenie zdolności sił zbrojnych do odstraszania i obrony; postuluje przy tym zwiększenie wydatków obronnych do 2,5 proc. PKB w 2024 r. (według ustawy o modernizacji i finansowaniu sił zbrojnych ustawowo ten poziom ma być osiągnięty w 2030).

Za niezbędne uznaje wypracowanie zdolności do obrony powietrznej, w tym przeciwrakietowej. Przewiduje także uzupełnianie obsady etatów i wyposażenie wojska w sprzęt "do zakładanych poziomów" oraz zwiększenie mobilności wojsk.

Za kluczowe strategia uznaje zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego. Zauważa, że "rynki Polski oraz innych państw regionu Europy Środkowej i Bałkanów są zdominowane przez dostawy gazu i ropy naftowej z Federacji Rosyjskiej", a projekty takie jak Nord Stream 2 "wzmocnią zależność państw tych regionów od surowca ze Wschodu", niosą też ryzyko wykorzystywania dostaw gazu do wywierania nacisku politycznego.

Zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego państwa, "opartego o tradycyjne źródła energii", ma służyć dywersyfikacja dostaw ropy i gazu, a także "rozwijanie rozproszonych źródeł energii elektrycznej, w sposób zrównoważony, z dostosowaniem Krajowego Systemu Elektroenergetycznego do charakterystyki pracy tych źródeł".

Strategia zakłada dostosowanie polityki państwa do celów klimatycznych uzgodnionych na forum międzynarodowym i osiągnięcie neutralności klimatycznej "w sposób uwzględniający specyfikę kraju".

Bezpieczeństwu ekologicznemu mają służyć "warunki do skutecznego egzekwowania przepisów w zakresie ochrony środowiska"; za konieczną strategia uznaje także "spójną politykę ochrony, odbudowy i zagospodarowania zasobów wodnych z uwzględnieniem bezpieczeństwa żywnościowego kraju".

Postuluje także, by "zintensyfikować działania na rzecz walki ze smogiem, rozwijać elektromobilność i wykorzystanie paliw alternatywnych, wspierać rozwój energetyki opartej na wykorzystaniu bezemisyjnych źródeł energii oraz usprawnić gospodarkę odpadami".

Autorzy dostrzegają zagrożenie związane ze "postępującymi zmianami klimatu, które mogą powodować np. długotrwałe susze, a także na zanieczyszczenie powietrza.Strategia zwraca też uwagę na zagrożenia takie jak obecna pandemia koronawirusa - zaleca rozwijanie zdolności do przeciwdziałania zagrożeniom epidemicznym - oraz na konieczność przygotowania procedur i zapewnienia wystarczająco licznego medycznego oraz ilości środków ochronnych.

Jednym z celów strategii jest zwiększenie bezpieczeństwa ekonomicznego, w tym finansowego przez działania zwiększające odporność na międzynarodowe kryzysy finansowe, zwłaszcza poprzez wzmacnianie stabilności systemu finansów publicznych, "przy jednoczesnym zapewnieniu warunków do stabilnego i zrównoważonego wzrostu gospodarczego".

Strategia zaleca realizowanie programu rozwoju śródlądowych dróg wodnych i budowę Centralnego Portu Komunikacyjnego.

Za niezbędne uznano zwiększanie nakładów na badania i rozwój do poziomu średniej europejskiej oraz praktyczne wykorzystanie efektów tych prac. Zwiększeniu kompetencji technologicznych ma służyć promowanie nauk ścisłych.

W myśl strategii należy wprowadzić "kompleksową politykę migracyjną, skoordynowaną z polityką bezpieczeństwa, polityką gospodarczą i społeczną", uwzględniającą potrzeby rynku pracy, integrację migrantów i "przeciwdziałanie możliwym zagrożeniom porządku i bezpieczeństwa publicznego".

Bezpieczeństwu narodowemu mają służyć także "umacnianie tożsamości narodowej i strzeżenie dziedzictwa narodowego".

Dokument wskazuje także na takie wartości jak "demokratyczne państwo prawa, solidarność, ład międzynarodowy oparty na zasadach prawa międzynarodowego oraz ochrona środowiska".