Prezydent Andrzej Duda podpisał w poniedziałek nowelizację ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej; nowelizacja m.in. wprowadza nieodpłatne poradnictwo obywatelskie oraz nieodpłatną mediację. Prezydent tłumaczył, że główną intencją nowelizacji ustawy było poprawienie dostępności do nieodpłatnej pomocy prawnej. Jak podkreślił, do tej pory katalog osób, które mogły skorzystać z bezpłatnej pomocy prawnej był katalogiem zamkniętym, ponieważ ustawa wskazywała konkretne kategorie osób, którym nieodpłatna pomoc prawna może być udzielona. "Nowa ustawa powoduje odwrócenie, można powiedzieć, tego rozwiązania. Nieodpłatna pomoc prawna będzie udzielana każdemu, kto tej pomocy potrzebuje i złoży oświadczenie, że nie stać go na to, aby otrzymać pomoc prawną normalną, na zasadach rynkowych, od radcy prawnego lub adwokata, czyli pomocy prawnej odpłatnej" - mówił prezydent. "Nie ma wydzielenia konkretnych kategorii osób, którym ta pomoc prawna może być udzielona, będzie ona udzielona każdemu, kto tej pomocy prawnej potrzebuje" - dodał prezydent. "Przyjazne państwo" Cieszę się, że udaje się zakończyć pewien etap tworzenia w Polsce przyjaznego państwa - powiedział prezydent Duda podczas uroczystości podpisania noweli ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej. Jak zaznaczył, nowela to owoc refleksji nad dwoma latami funkcjonowania obecnych przepisów. W swoim wystąpieniu podczas poniedziałkowej uroczystości Duda przypomniał, że w sierpniu 2015 r. Sejm uchwalił pierwszą ustawę o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej, która rozpoczęła etap "formalnego, zorganizowanego prawnie udzielania nieodpłatnej pomocy". "Ta ustawa, którą przygotowałem w ramach prezydenckiej inicjatywy ustawodawczej, we współpracy z Ministerstwem Sprawiedliwości, z Instytutem Wymiaru Sprawiedliwości, w konsultacji z organizacjami pozarządowymi i podmiotami samorządowymi, stanowi pewną refleksję nad dwoma latami funkcjonowania tych przepisów: gdzie funkcjonowały one dobrze, gdzie były luki, gdzie były problemy, gdzie były rozbieżności interpretacyjne, które np. powodowały, że w różnych powiatach różne podmioty świadczące tę nieodpłatną pomoc prawną działały w różny sposób, a w efekcie - gdzie ten dostęp do pomocy prawnej był dla obywatela większy, a gdzie mniejszy" - mówił prezydent. Jak zaznaczył, "takich punktów był szereg". "Bardzo się cieszę, że udaje nam się dzisiaj zakończyć pewien etap w procesie tworzenia w Polsce warunków, które można określać jako przyjazne państwo, państwo, które wyciąga rękę do obywatela, państwo, które rzeczywiście pomaga obywatelowi" - oświadczył Duda. Punkty poradnictwa obywatelskiego "Punkty bezpłatnego poradnictwa obywatelskiego będą prowadziły organizacje pozarządowe, a środki na ten cel zostaną zabezpieczone z budżetu państwa" - poinformował prezydent Duda. Prezydent podkreślił, że ustawa jest otwarciem na funkcjonowanie organizacji pozarządowych. "To one będą te punkty poradnictwa obywatelskiego prowadziły, to one będą startowały w ogłaszanych przez jednostki samorządu terytorialnego, przez powiaty, w tym zakresie konkursach i to one - mam nadzieję - będą przede wszystkim tym zainteresowane" - zaznaczył Andrzej Duda. Jak dodał, tego rodzaju poradnictwo jest prowadzone od dziesięcioleci, jednak na innych zasadach. "Chodzi o to, że poprzez uregulowanie będą wprost skierowane środki finansowe z budżetu państwa na udzielanie takiego właśnie poradnictwa, a więc będzie ono expresis verbis finansowane ze środków publicznych, a jeśli tak to musi znajdować się ono pod pewną kontrolą i reglamentacją" - powiedział Duda. "Stąd zapisane jest to w ustawie, będą ogłaszane konkursy, będą się zgłaszały podmioty, które będą weryfikowane, czy mają odpowiednich fachowców, którzy tego poradnictwa mogą udzielać i oczywiście będzie sformalizowana także kategoria doradców obywatelskich" - dodał prezydent. Jak zaznaczył doradcy będą mieli obowiązek ukończenia odpowiedniego kursu w zakresie porad obywatelskich oraz brania udziału w kursach doszkalających prowadzonych przez organizacje pozarządowe. Odciążyć sądy Wprowadzenie nieodpłatnej mediacji jako jednej z form nieodpłatnej pomocy prawnej ma na celu m.in. odciążenie sądów - powiedział prezydent. Zaznaczył, że wykorzystanie tego instrumentu jest szczególnie uzasadnione w sprawach rodzinnych Duda podpisał w poniedziałek nowelizację ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej. Nowelizacja m.in. dopuszcza prowadzenie mediacji jako jednej z form udzielenia nieodpłatnej pomocy prawnej na etapie przedsądowym. Prezydent zaznaczył, że nieodpłatna mediacja będzie przede wszystkim dotyczyła "rozwiązywania sporów w sposób pozasądowy, poza procesowy". "To zmierza także do odciążenia sądów. Nie każda sprawa musi trafić do sądów, być może uda się ją rozwiązać właśnie poprzez mediację, która ma charakter pozasądowy, która nie prowadzi do wszczęcia postępowania sądowego a rozwiązuje problem" - powiedział Duda. Zaznaczył, że wykorzystanie tego instrumentu jest szczególnie uzasadnione w sprawach rodzinnych, dotyczących na przykład opieki nad dziećmi. "Pomoc łatwiejsza dla obywateli" Dzięki nowelizacji ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej środki publiczne będą jeszcze celniej ukierunkowane - podkreślił Duda. Zwrócił uwagę, że dzięki noweli państwo będzie finansować "nowe formy pomocy" ludziom, którzy znajdują się w trudnej sytuacji. "Uważam, że rozwijające się, nowoczesne państwo, państwo, w którym naprawdę budowane jest społeczeństwo obywatelskie, takie formy powinno realizować właśnie przede wszystkim poprzez organizacje pozarządowe" - oświadczył. Prezydent wyraził zadowolenie, że dzięki nowelizacji "ta działalność będzie mogła być teraz jeszcze lepiej finansowania ze środków publicznych". "Także w ten sposób, że te środki będą jeszcze celniej ukierunkowane. Że ta pomoc będzie mogła lepiej funkcjonować, że będzie łatwiejsza także dla obywateli w tym, aby móc z niej skorzystać" - mówił prezydent. "Nowa kategoria pomocy" Na konferencji prasowej poprzedzającej złożenie podpisu prezydent przypomniał, że nowela wprowadza nową kategorię pomocy - nieodpłatne poradnictwo obywatelskie. "Nieodpłatne poradnictwo obywatelskie to szerzej, niż tylko nieodpłatna pomoc prawna. To pomoc osobom, które znajdują się w trudnej sytuacji życiowej, osobom, które są nieporadne, które nie są w stanie sobie poradzić z rozwiązaniem pewnych swoich życiowych problemów" - tłumaczył Duda. Te problemy to - jak dodał - problem zadłużenia, problemy z zakresu spraw mieszkaniowych, problemy z zakresu zabezpieczenia społecznego. "Na co będzie można liczyć w ramach tego poradnictwa obywatelskiego? Na to, że otrzyma się z jednej strony w przystępny bardzo sposób, zrozumiały dla zwykłego obywatela (...) w prostych słowach udzieloną podstawową poradę prawną plus możliwość pomocy także w załatwieniu czynności urzędowych czy w rozwiązaniu pewnych problemów" - wskazał prezydent. Omawiając przykład zadłużenia w banku, Duda mówił, że osoba w takiej sytuacji, będzie mogła zwrócić się do prawnika, by udał się z nim do tej instytucji i negocjować np. podpisanie nowej umowy lub inne rozłożenie rad kredytu. Prezydent przypomniał też, że nieodpłatna pomoc prawna - tak, jak dotychczas - udzielana będzie każdemu, kto tej pomocy potrzebuje i złoży oświadczenie, że nie stać go na pomoc świadczoną za zasadach rynkowych. Zwrócił jednak uwagę, że nowela wprowadza pewne ograniczenia dotyczące świadczenia darmowych porad. Nie otrzyma ich np. osoba prowadząca działalność gospodarczą. "Oczywiście będzie można dostać nieodpłatną pomoc prawną na to, żeby zacząć, założyć działalność gospodarczą. Jeżeli ktoś będzie potrzebował uzyskać informację prawniczą na temat, (...) jakie są obostrzenia, czy ta działalność jest reglamentowana przez państwo, czy nie, czy można ją prowadzić swobodnie" - wyjaśnił Duda. Darmowa pomoc prawna nie będzie przysługiwała także na etapie toczącego się już postępowania np. przed organami administracji publicznej, sądami powszechnymi, administracyjnymi albo Sądem Najwyższym. Prezydent przypomniał, że w takich przypadkach pomoc prawna świadczona jest z urzędu. "W pozostałym zakresie można na tą nieodpłatną pomoc liczyć i to nawet szerzej niż to było do tej pory, bo nie będą wyłączone <a class="textLink" href="https://top.pl/porady" title="porady" target="_blank">porady</a> z zakresu prawa handlowego, celnego czy prawa dewizowego, których do tej pory nie było" - podkreślił Duda.