- W dniu, w którym dziejowa przeszłość tak namacalnie spotyka się ze współczesnością, wsłuchujemy się w przesłanie naszych przodków, bo to świadectwo ich mądrości, odpowiedzialności i patriotyzmu, bo to nasze chlubne polskie i litewskie dziedzictwo, bo to wielki pomnik historii znaczący dla rozwoju europejskiej i ogólnoludzkiej cywilizacji - powiedział prezydent w poniedziałek podczas uroczystego polsko-litewskiego zgromadzenia posłów i senatorów. Prezydent, który zacytował również fragment preambuły Konstytucji 3 maja, podkreślił, że "nasi przodkowie chcieli ugruntować wolność i obronić zagrożoną niepodległość, dlatego zdecydowali się na wielką reformę ustrojową". - Uchwalenie pierwszej w Europie i drugiej w świecie konstytucji było dowodem, że Rzeczpospolita jest w pełni sił, jest gotowa żyć i rozwijać się zgodnie z rytmem nowoczesności - mówił Andrzej Duda. - Mamy prawo do ogromnej dumy i satysfakcji, że jesteśmy depozytariuszami tego tak wspaniałego wielkiego dobra. To chluba i zaszczyt, ale także i wielkie zobowiązanie. Zobowiązanie pamięci i zobowiązanie dbałości, aby dzieło Konstytucji 3 Maja pozostało wciąż żywą skarbnicą fundamentalnych wartości, którymi powinniśmy się kierować w życiu publicznym oraz w przestrzeni międzynarodowej - podkreślił w swoim wystąpieniu Andrzej Duda. - Niech będzie ono dla nas współczesnych nieustanną inspiracją pośród wyzwań XXI wieku. Tak pojmujemy ponadczasowe przesłanie Konstytucji 3 Maja, konstytucji wolności, konstytucji niepodległości, konstytucji solidarności ludzi i narodów - dodał prezydent. Peryferyjny kraj stał się prekursorem zmian Dodał, że Rzeczpospolita, która była postrzegana przez niektórych wówczas jako "kraj peryferyjny", stała się prekursorem zmian wprowadzających nowy porządek ustrojowy i społeczny. - Konstytucja 3 maja już na zawsze zapisała się jako wspaniały wzorzec uniwersalnych wartości, jako jedno z najważniejszych dokonań ludzkiego umysłu i dążeń do zbudowania jak najdoskonalszej wspólnoty politycznej - podkreślił Andrzej Duda. Podczas uroczystego zgromadzenia posłów i senatorów Duda podkreślił, że "bardzo się cieszy", że 230. rocznica uchwalenia Konstytucji 3 maja jest świętowana w polsko-litewskim gronie z udziałem m.in. litewskiego prezydenta. - Wielkim, symbolicznym wydarzeniem jest to uroczyste zgromadzenie posłów i senatorów Rzeczypospolitej Polskiej oraz posłów Republiki Litewskiej - powiedział Duda. Zaznaczył, że z powodu epidemii zgromadzenie w Sejmie odbywa się w ograniczonym gronie. - Nawet jeśli nie fizycznie, to jesteśmy tu dzisiaj razem. Skupione są tutaj polskie i litewskie serca, nie może być inaczej, razem dajemy wyraz naszej wielowiekowej bliskości i współpracy - mówił prezydent. - Razem Polacy i Litwini chlubimy się wielkimi dokonaniami Rzeczypospolitej Obojga Narodów, razem dzielimy dumę ze wspólnego, wspaniałego dzieła Konstytucji 3 Maja - podkreślił. - W imieniu Polaków chcę gorąco podziękować braciom Litwinom za historyczną drogę, jaką przebyliśmy, idąc ramię w ramię, za sojusze w obronie naszej i waszej niepodległości, za wzajemne wspieranie się - powiedział Andrzej Duda. Prezydent dodał, że pierwszy rozbiór Rzeczpospolitej był strasznym wstrząsem, lecz spowodował także "wielkie patriotyczne przebudzenie". I właśnie z ruchu opartego na tym przebudzeniu - powiedział prezydent - wyrosła Konstytucja 3 maja. Zaręczenie Polski i Litwy dopełnieniem Konstytucji 3 Maja - Jesteśmy dziedzicami wielkiego i w znaczącej mierze wyjątkowego dzieła: wyprzedzając o kilka miesięcy pierwszą konstytucję francuską, nasza ustawa rządowa była mądrym połączeniem idei europejskiego Oświecenia oraz naszej własnej wielowiekowej tradycji republikanizmu. Była wyrazem unikatowej kultury politycznej, która do dziś składa się na nasze duchowe DNA, na naszą tożsamość: kultury obywatelskiej wolności, której tak bardzo brakowało ówcześnie w wielu państwach zachodniej Europy, rządzonych przez absolutnych monarchów i ich biurokrację - mówił prezydent Duda.Wskazywał, że najważniejszym celem konstytucji było umocnienie obywatelskiej wolności i jej poszerzenie na stan mieszczański, a jednocześnie wzmocnienie rządności i sprawności państwa, aby ochronić jego niepodległość, zagrożoną przez sąsiednie imperia. Dlatego - zwracał uwagę - większe uprawnienia otrzymała władza wykonawcza, zniesione zostało liberum veto i otwarto drogę do budowy nowoczesnego narodu, a właściwie kilku współtworzących Rzeczpospolitą narodów.Czytaj więcej: Mateusz Morawiecki o Konstytucji 3 MajaPrezydent mówił, że dowodzi tego dopełniający dzieła konstytucji wydany w październiku 1791 r. akt Zaręczenia Wzajemnego Obojga Narodów. - To piękne, symboliczne miano. Zaręczenie oznacza upewnienie, gwarancję, a jednocześnie wprost nawiązuje do aktu zaręczeń, który nieodłącznie kojarzy się z bliskością, zaufaniem i miłością dwojga osób wybierających siebie nawzajem na zawsze - dodał.- W tym akcie zaręczenia stanowiącym istotny filar ustrojowy Rzeczypospolitej, Korona i Litwa potwierdzały swój związek i udzielały sobie nawzajem gwarancji. Akt ten wychodził naprzeciw oczekiwaniu elity politycznej Wielkiego Księstwa Litewskiego, by zaznaczyć równość Polaków i Litwinów w ich odnowionym państwie. Twórcy konstytucji pokazali w ten sposób umiejętność - tak potrzebną i dzisiaj - budowania jedności bez niszczenia wielości, tworzenia wspólnoty opartej na fundamencie kompromisu - mówił Duda.- Świętujmy jubileusz uchwalenia Konstytucji 3 maja w imię pamięci, a zarazem w imię przyszłości. Jedno bezpośrednio wiąże się z drugim. Pamięć bowiem, dumna, wierna, a także rozumiejąca, pozwala wyciągać wnioski, jest wielką siłą. Daje nam ona poczucie zakorzenienia, tożsamości oraz ugruntowaną na doświadczeniach mocną wiedzę, czego chcemy, a czego nie chcemy. Pamięć służy pomyślnej i przemyślanej przyszłości - oświadczył prezydent.Zaznaczył, że "chcemy pamiętać", że Konstytucja 3 maja i jej historyczna spuścizna to "wspaniała, inspirująca opowieść, przede wszystkim o energii witalnej, o aktywizmie, o zdolności do samonaprawy, o poczuciu odpowiedzialności za dobro wspólne". - Jest to również opowieść o potędze wspólnoty i potędze zgody narodowej (...). Jest to zarazem opowieść o sile wolności, praworządności i demokracji - dodał. Duda: wielonarodowe państwo fenomen Prezydent wskazywał, że uchwalonej 230 lat temu "Konstytucji 3 Maja nie mogli ścierpieć wrogowie wolności" a "imperialna Rosja wydała jej wojnę".- Zawsze wszelcy tyrani będą zwalczać przesłanie wolnościowej Majowej Jutrzenki. Było ono zakazane przez zaborców i przez okupantów. Pamiętamy również czasy, gdy zabraniano świętowania dnia 3 maja w latach rządów komunistycznych - mówił prezydent.Podkreślił, że "pragnienia wolności nie da się tak łatwo pokonać". Wskazał, że "wartościami Konstytucji 3 Maja kierowali się Polacy podczas zrywu Solidarności", a także Litwini w społecznym Ruchu na rzecz Przebudowy - Sajudis. - Dzięki sile tych wartości zwyciężyliśmy. Zawsze będą nas umacniać, zawsze będziemy im wierni - oświadczył prezydent.Andrzej Duda zaznaczył, że Konstytucja 3 Maja to też "symbol swego rodzaju opus magnum, w którym wyraża się duch regionalnej wspólnoty Europy Środkowo-Wschodniej".Zaznaczył, że "Rzeczpospolita stanowiąca unię polsko-litewską była także domem wielu innych narodów i kultur". - Udało nam się na tym obszarze stworzyć jakby pierwowzór dzisiejszej Unii Europejskiej - mówił prezydent Duda. Jak dodał, było to "przy wszystkich swoich niedoskonałościach, wielonarodowe państwo fenomen, państwo swobód obywatelskich, rządów prawa, parlamentaryzmu, tolerancji, jakże korzystnie wyróżniające się na tle ówczesnej Europy".- Dzisiaj tego ducha wspólnoty, współpracy i solidarności w naszym regionie bardzo potrzebujemy i znakomicie potrafimy go tworzyć - podkreślił prezydent. Dodał, że znaczącą rolę odgrywa tu partnerstwo polsko-litewskie. - Wielką zdobyczą, zwycięstwem narodów Europy Środkowo-Wschodniej, ciężko doświadczonych przez historię, gdy byliśmy w kleszczach imperialnych potęg, które odbierały nam wolność, jest to, że trwale zrozumieliśmy jak ważni jesteśmy dla siebie, jak istotny jest nasz dialog, zaufanie, współdziałanie w obliczu współczesnych szans, wyzwań, ale i zagrożeń - oświadczył prezydent.Andrzej Duda zaznaczył także, że ogromnie ważnym spoiwem naszych relacji jest członkostwo w Unii Europejskiej oraz w NATO. - Te dwa fundamentalne czynniki, dwa osiągnięcia naszej najnowszej historii jeszcze bardziej zbliżają nas do siebie - mówił Duda.Wskazywał też na wagę współpracy regionalnej m.in. w ramach Inicjatywy Trójmorza czy Bukareszteńskiej Dziewiątki, dodając, że polsko-litewska współpraca wojskowa jest szczególnie ważna w obliczu sytuacji, która kształtuje się obecnie na Wschodzie. "Niegasnące źródło siły i mądrości Polaków" - 230 lat temu podczas obrad Sejmu Wielkiego uchwalono dokument będący ostatnią wolą i testamentem gasnącej ojczyzny, a zaraz najwybitniejszym i najbardziej dalekowzrocznym dokonaniem polskiego parlamentaryzmu. Dzisiaj patrząc na to wielkie dzieło naszych przodków czujemy mocniej i rozumiemy lepiej, że każdy z nas jest obywatelem państwa, które tworzymy i kształtujemy wspólnie - oświadczyła marszałek Sejmu Elżbieta Witek. - Konstytucja 3 Maja to nie tylko dokument z przeszłości, lecz także niegasnące źródło siły i mądrości Polaków, które sprawia, że dzisiejsze święto możemy obchodzić w poczuciu uzasadnionej dumy z naszego narodowego dziedzictwa - powiedziała marszałek Sejmu. Marszałek Witek wraz z marszałkiem Senatu Tomaszem Grodzkim przywitała też uczestniczących w uroczystym zgromadzeniu posłów i senatorów: prezydentów Polski i Litwy - Andrzeja Dudę i Gitanasa Nausėdę, premiera Mateusza Morawieckiego wraz z członkami rządu, a także posłów i senatorów RP oraz przewodniczącą litewskiego Seimasu Viktorię Czmilyte-Nielsen i litewskich posłów, którzy biorą udział w zgromadzeniu zdalnie. Witek wskazała ponadto, że do udziału w uroczystości za pośrednictwem internetu zostali zaproszeni także byli prezydenci RP, byli marszałkowie Sejmu i Senatu oraz byli premierzy, a także przedstawiciele korpusu dyplomatycznego, najważniejszych instytucji państwowych oraz kościołów i związków wyznaniowych w Polsce. 230. rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja Uroczyste zgromadzenie Sejmu, Senatu i litewskiego Seimasu, to jeden z elementów poniedziałkowych obchodów 230. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja. W ich ramach zapowiedziana została także m.in. debata prezydentów Polski, Litwy, Łotwy, Estonii i Ukrainy. Sejm Czteroletni po burzliwej debacie 3 maja 1791 r. przyjął przez aklamację ustawę rządową, która przeszła do historii jako Konstytucja 3 Maja. Była drugą na świecie i pierwszą w Europie ustawą regulującą organizację władz państwowych, prawa i obowiązki obywateli. Celem ustawy rządowej miało być ratowanie Rzeczypospolitej, której terytorium zostało uszczuplone w wyniku I rozbioru przeprowadzonego przez Prusy, Austrię i Rosję w 1772 r. Konstytucja została uchwalona na Zamku Królewskim w Warszawie.