Posłowie PiS skrytykowali sztandarowy projekt wicepremiera Gowina

Podczas posiedzenia sejmowej podkomisji do spraw nauki i szkolnictwa wyższego dyskutowano o projekcie ustawy o szkolnictwie wyższym i nauki - tzw. projekcie Ustawy 2.0.

"Jesteśmy po opracowaniu różnych uwag z resortów. Szykujemy konferencję uzgodnieniową z partnerami z innych resortów" - podsumował stan prac nad reformami wiceminister nauki i szkolnictwa wyższego Aleksander Bobko.

Prof. Włodzimierz Bernacki (PiS) zwrócił uwagę, że spotkanie podkomisji to pierwsza okazja dla członków PiS, by się odnieść do zapisów projektu nowej ustawy. Tymczasem według niego działacze PiS "powinni uczestniczyć bezpośrednio w pracach nad przygotowaniem tak ważnego projektu".

"Nie jestem w stanie zaakceptować filozofii, która legła u podstaw tej ustawy" - powiedział Bernacki. Zwracał uwagę, że do głosu dochodzi w projekcie koncepcja neoliberalna, a - jak powiedział - jemu bliższe jest społeczne nauczanie Kościoła. Według niego ustawa sprowadzi uczelnie do roli czysto rynkowej, ekonomicznej.

Bernacki wyraził obawy o przyszłość mniejszych uczelni, ważnych dla regionów. Mówiąc o ich finansowaniu, powiedział, że widzi tu "sprzeczność z propozycjami PiS". "My zawsze opowiadaliśmy się za zasadami zrównoważonego rozwoju - a więc za tym, by pochylić się nad potrzebami mniejszych ośrodków akademickich" - powiedział.

Wiceminister nauki prof. Aleksander Bobko przypomniał, że jest senatorem PiS. "Jesteśmy przedstawicielami jednej formacji" - powiedział do Bernackiego. "Nie miałem uczucia dysonansu między tym co, robimy, a programem PiS"- powiedział mówiąc o pracach nad nową ustawą.

O losie mniejszych uczelni po reformach mówiła o tym też Mirosława Stachowiak-Różecka (PiS). "Drogi słabszych i silniejszych będą się coraz silnej rozchodzić" - powiedziała. Apelowała, by ministerstwo przedstawiło symulację, ile uczelni w wyniku reform zniknie, a także ile zniknie kierunków i w których miejscowościach.

Bernacki zwracał też uwagę, że "ustawa likwiduje autonomię uczelni". Podał przykład, że w przewidywanym w projekcie nowym gremium - radzie uczelni - zasiadać będą osoby spoza uczelni. A dodatkowo w wyniku reform na uczelniach może nastąpić "dyktatura rektora", bo rektor będzie obdarzony dużo większą władzą.

Bobko odparł, że rada uczelni powoływana będzie przez senat uczelni, a więc reprezentantów środowiska akademickiego. Podobnie jak i rektor. Uczelnią nie będą więc kierować osoby, które zagrożą uczelnianej autonomii - ocenił.

Bernacki miał też krytyczne uwagi, jeśli chodzi o tryb nadawania stopni doktora i doktora habilitowanego, oraz możliwości, aby osoby bez habilitacji mogły piastować stanowisko profesora. Nie podobały mu się też zapisy dotyczące oceny okresowej pracowników czy możliwości wprowadzenia "roku zerowego" na studiach, a więc czasu dla studenta na wybranie kierunku studiów.

"Moja filipika jest wystąpieniem nie przeciw komuś, tylko przeciw projektowi ustawy, który jest projektem złym, niedobrym" - powiedział Bernacki.

Krytyczne głosy lub obawy dotyczące reform płynęły też z ust innych posłów PiS m.in. Krystyny Wróblewskiej i Joanny Borowiak.

W posiedzeniu sejmowej podkomisji brali też udział przedstawiciele środowiska naukowego. Rektor Uniwersytetu Warszawskiego dr hab. Marcin Pałys, wyrażając swoje poparcie dla reform, przypomniał, że to właśnie środowisko akademickie zgłosiło potrzebę zupełnie nowej ustawy, która dawałaby uczelniom narzędzia do rozwoju. Zaapelował do tych, którzy będą głosować nad ustawą, by przychylili się do wizji wspierającej uniwersytety nowoczesne, wspólnotowe i rozwijające się. 

"Nie chcielibyśmy, by nasze marzenia o takim uniwersytecie padły ofiarą pewnego rodzaju kalkulacji związanych z procesami politycznymi czy partyjnymi" - powiedział.

Pozytywne głosy wobec projektu ustawy padły też ze strony prezesa Polskiej Akademii Nauk prof. Jerzego Duszyńskiego. Prezes PAN zaapelował, by zwiększyć finansowanie dla nauki, dzięki czemu odpowiednio wysokie środki trafią i do uczelni najlepszych, i do tych ważnych dla rozwoju regionów.

Przewodniczący Krajowej Reprezentacji Doktorantów Michał Gajda dodał, że konieczne jest zwiększenie finansowania i reforma systemu. "Jedno bez drugiego nie da rady odmienić rzeczywistości" - powiedział.

Krytyczne głosy wobec projektu ustawy padły ze strony Aleksandra Temkina z Komitetu Kryzysowego Humanistyki Polskiej. Powiedział on, że ustawa to dzieło "antynarodowe i antyliberalne". 

Według niego w nowym systemie uczelnie regionalne postrzegane są jako obciążenie dla metropolii.