Światowa Organizacja Zdrowia ostrzega, że do 2030 r. depresja będzie najczęściej występującą chorobą na świecie. W Polsce w ciągu ostatnich niemal 10 lat o 59 proc. wzrosła sprzedaż leków przeciwdepresyjnych. W raporcie sprzed czterech lat WHO podała, że na świecie - co 40 sekund - ktoś odbiera sobie życie. W ubiegłym roku z opieki psychologicznej, psychoterapeutycznej i psychiatrycznej tylko w warszawskich przychodniach i szpitalach skorzystało blisko dziewięć tysięcy dzieci i młodzieży. Udzielono im ponad 52 tys. porad. - Jeszcze przed wybuchem pandemii co piąte dziecko doświadczało kryzysu psychicznego. A kolejne lockdowny, nauka zdalna i brak kontaktu z rówieśnikami, wojna w Ukrainie dramatycznie nasiliły to zjawisko. Państwowy system opieki w tym zakresie jest niewydolny - podkreślił w marcu prezydent stolicy Rafał Trzaskowski, komentując te statystyki. "Dziennika Gazeta Prawna" podał niedawno, że Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie mający nadawać ton rozwojowi w psychiatrii, prowadzić badania naukowe, a także wypracowywać innowacyjne rozwiązania, dziś nie ma pieniędzy na bieżącą działalność, a w połowie marca musiał zaciągnąć kolejną pożyczkę w parabanku. Zatrważające statystyki Statystyki dotyczące samobójstw wśród dzieci i młodzieży są zatrważające. Według danych Komendy Głównej Policji zebranych przez serwis agencyjny MondayNews w ciągu pierwszych pięciu miesięcy 2022 r. odnotowano ponad 6 tys. zamachów samobójczych. To o 9 proc. więcej niż w analogicznym okresie w roku ubiegłym. Prawie 15 proc. wszystkich zamachów dotyczyło osób w wieku 13-18 lat. W stosunku do ubiegłego roku to wzrost aż o 80 proc. Kontrola NIK wykazała, że system lecznictwa psychiatrycznego dzieci i młodzieży nie zapewnia tej populacji pacjentów kompleksowej i powszechnie dostępnej psychiatrycznej opieki zdrowotnej. Pod koniec marca 2019 r. zawód psychiatry dzieci i młodzieży wykonywało 419 lekarzy, a 169 było w trakcie specjalizacji. Dane z 2022 r. mówią o 466 specjalistach w tej dziedzinie. W raporcie NIK konsultant krajowy w dziedzinie psychiatrii dzieci i młodzieży wskazywał na brak ok. 300 lekarzy tej specjalności. Dodatkowo niekorzystna była również struktura wiekowa kadry lekarskiej. 32 proc. specjalistów miało powyżej 55 lat. Coraz droższa psychoterapia Ceny prywatnych sesji psychoterapeutycznych podrożały - względem grudnia 2022 r. - o 20-50 zł. W Warszawie i Krakowie 50 minut spotkania kosztuje teraz od 150 do nawet 500 zł. Średnia stawka? 200 zł. W mniejszych miastach, takich jak choćby Zamość, wydamy od 120 do 150 zł. Płaca minimalna wynosi obecnie 3490 zł brutto, czyli 2709 zł netto. Ceny mieszkań? Za kawalerkę 20-30 metrów w dzielnicach położonych daleko od centrum zapłacimy 2300-2600 zł. Śródmieście? 5000 zł za "klimatyczną, 25-metrową kawalerkę" (hasło ze znalezionego ogłoszenia). 30 metrów na Starym Mokotowie, w bloku z wielkiej płyty, kosztuje 3350 zł. To tylko garść informacji mogących przytłoczyć przeciętnego człowieka. Codzienne wydatki "zjadają" wielu osobom większość wypłaty. A co, jeśli do tego dołożymy jeszcze załamanie nerwowe, depresję, zaburzenia lękowe i szereg innych problemów natury emocjonalno-psychicznej? Gdy już nie masz siły Jak ratować się, nie mając na to środków? Gdzie szukać pomocy w kryzysie psychicznym? Najpierw warto sprecyzować, czym on tak naprawdę jest. To moment, kiedy czujesz, że problemy cię przerastają, że więcej już nie udźwigniesz. Jego powodem może być także śmierć bliskiej osoby, wiadomość o chorobie, ale także życie w ciągłym stresie. Przedłużanie się takiego stanu może prowadzić do depresji. Czasem załamaniu nerwowemu towarzyszą myśli samobójcze. Dany człowiek nie posiada narzędzi ani zasobów, by samodzielnie sobie z nim poradzić. Sytuacja ta zakłóca jego codzienne funkcjonowanie i wymusza ponowną ocenę sposobów myślenia i działania. Bezpłatne opcje pomocy Jeśli podjąłeś decyzję o walce o swoje zdrowie, ale nie masz zgromadzonych wystarczających środków na prywatną terapię, możesz zapisać się na tę dostępną w ramach NFZ. Potrzebujesz jedynie skierowania od lekarza i wstępnej diagnozy. Czas oczekiwania? Zależy od ośrodka. Czasem półtora roku do nawet dwóch lat. Ale zdarzają się wyjątki i terminy dostępne są za kilka tygodni lub miesięcy. Istnieją też inne sposoby na uzyskanie darmowego wsparcia. Doraźną pomoc uzyskasz w ośrodkach interwencji kryzysowej. Po wykonaniu telefonu do tego warszawskiego wiem, że w ramach pomocy społecznej, bez skierowania, mogą zaproponować mi 10 spotkań z psychologiem (nie terapeutą). W Polsce działa około 170 takich miejsc. Nie można zapomnieć o Centrum Wsparcia dla Osób Dorosłych w Kryzysie Psychicznym. Jak rozpoznać depresję u dzieci i młodzieży? Dokąd udać się po pomoc? Tego i innych rzeczy możesz dowiedzieć się z naszego e-booka "Depresja u dzieci i młodzieży. Poradnik dla rodziców" "800 70 2222 - linia wsparcia dla osób w stanie kryzysu psychicznego. Jest linią całodobową i bezpłatną dla osób dzwoniących. Pod telefonem, mailem i czatem dyżurują psycholodzy Fundacji ITAKA udzielający porad i kierujący dzwoniące osoby do odpowiedniej placówki pomocowej w ich regionie" - czytamy na jego stronie. Na stronie centrumwsparcia.pl znajdziemy również odnośniki do kontaktu mailowego oraz przez czat, a także rozpiskę dyżurów specjalistów - psychiatry, prawnika, pracownika socjalnego. Fundacja ITAKA od lat prowadzi też Antydepresyjny Telefon Zaufania. Numer 22 484 88 01, który czynny jest od poniedziałku do środy w godzinach od 15 do 20. Możemy wtedy porozmawiać z psychologiem oraz seksuologiem. Dla dzieci i młodzieży dostępne są też anonimowy telefon i czat zaufania Towarzystwa Przyjaciół Dzieci. Numer 800 119 119 oraz czat na stronie 800119119.pl działają codziennie od 14 do 22. Z kolei dla osób starszych specjalną linię pomocową utworzyło Stowarzyszenie Mali Bracia Ubogich. Pod numer 22 635 09 54 można dzwonić w poniedziałki, środy i czwartki od 17 do 20. W środy od 14 do 16 trwa dyżur poświęcony chorobie Alzheimera. W Polsce działają też Centra Zdrowia Psychicznego. To miejsca, w których (mając ukończone 18 lat) można natychmiastowo dostać bezpłatne wsparcie przez całą dobę. Bez skierowania, bez zapisywania się na wizytę. W razie wystąpienia myśli samobójczych zawsze możemy odwiedzić też takie miejsca jak psychiatryczna izba przyjęć, SOR czy Nocna i Świąteczna Opieka Zdrowotna. Jeśli występuje zagrożenie życia, najlepiej zadzwonić pod numer 112. Nieodłączny element życia Dlaczego tak istotne jest szukanie dla siebie pomocy w kryzysie? O to pytamy psycholog i psychoterapeutkę Jessicę Kmieć. - Kryzysy są nieodłącznym elementem naszego życia, reakcją na sytuację, w której nie dysponujemy zasobami, by sobie z nią poradzić. Mamy do czynienia z zachwianą równowagą psychiczną, brakiem zdolności do podejmowania aktywności, czy racjonalnego myślenia. Jeśli damy sobie przestrzeń na odpowiednie przeżycie kryzysu, będzie on dla nas możliwością do rozwoju, wyciągnięcia nowych wniosków, zbudowania życiowej mądrości. Jednak kluczowe jest przeżycie go, a to oznacza dopuszczenie do siebie szeregu różnych, nieprzyjemnych i trudnych emocji. W innym wypadku, jeśli stłumimy w sobie uczucia, z którymi powiązany jest kryzys, to istnieje duża szansa, że konsekwencje nieprzeżytej sytuacji będą odczuwalne i powracające. Według psycholog w kryzysie bardzo ważne jest uświadomienie sobie straty, przeżycie całego spektrum towarzyszących mu emocji, a następnie zaakceptować to co się wydarzyło. Dopiero wtedy możliwe jest dopuszczenie do siebie myśli, że kryzys czasami przynosi nowe szanse. A co, gdy nasi bliscy potrzebują wsparcia profesjonalisty? - Jeśli widzimy, że cierpienie osoby nie przechodzi, zarekomendujmy skorzystanie ze specjalistycznej pomocy, opowiedzmy o przykładach ludzi, którzy po taką pomoc sięgnęły i dzięki temu poczuli się lepiej. Możemy również dodać, że jeśli ta osoba będzie potrzebować, to możemy pomóc poszukać jej odpowiedniego specjalisty. Pytajmy wprost o potrzeby i wsłuchujmy się w nie z zaangażowaniem, ale nie osaczajmy jej, szanujmy jej granice i autonomię, bądźmy wyrozumiali, życzliwi i dajmy jej czas na przeżycie tego, co w jej życiu właśnie się wydarzyło - zaznacza Jessica Kmieć. * W artykule wymieniliśmy tylko kilka dostępnych telefonów wsparcia. Ich pełna lista utworzona przez Narodowy Fundusz Zdrowia dostępna jest tu. Depresja u dzieci i młodzieży: działaj, zanim będzie za późno. Jak wspierać bliskich i gdzie szukać pomocy? Przeczytaj więcej w magazynie MENTAL