Przypominamy, jak doszło do upadku socjalizmu w państwach Europy Środkowej i Wschodniej. Tylko trzy z nich zorganizowały u siebie rozmowy Okrągłego Stołu. BUŁGARIA: Pod koniec 1989 r. załamał się istniejący system polityczny, powstała opozycja demokratyczna; ustąpił I sekretarz Bułgarskiej Partii Komunistycznej Todor Żiwkow, a kierownictwo w niej przejęli zwolennicy reform. W 1990 r. ugrupowania opozycyjne utworzyły Związek Sił Demokratycznych (ZSD). Od stycznia do maja tego roku odbyły się obrady Okrągłego Stołu. Znowelizowano konstytucję i utworzono urząd prezydenta, którym został przywódca ZSD, Żelju Żelew. WĘGRY: W połowie lat 80. wskutek rezygnacji z reform nastąpił kryzys ekonomiczny. Powstały ugrupowania opozycyjne, które w styczniu 1989 r. zalegalizował parlament. Od czerwca do września odbyły się obrady Okrągłego Stołu, w których wzięły udział: opozycja, przedstawiciele rządzącej Węgierskiej Socjalistycznej Partii Robotniczej (WSPR) i związane z nią organizacje społeczno- polityczne. Trójstronne rozmowy doprowadziły do zmiany ustroju i przekształcenia Węgier w kraj demokracji parlamentarnej. 7 października nastąpiło samorozwiązanie rządzącej przez 40 lat WSPR, która przekształciła się w Węgierską Partię Socjalistyczną. W 1990 r., w marcowo-kwietniowych wolnych wyborach parlamentarnych zwyciężyło Węgierskie Forum Demokratyczne. NIEMIECKA REPUBLIKA DEMOKRATYCZNA: Pod wpływem rewolucji demokratycznej w Polsce i na Węgrzech, jesienią 1989 r. nasiliły się w NRD żądania reform i demokratyzacji życia. Powstały organizacje opozycyjne i nowe partie. Kraj ogarnęła fala demonstracji, podczas których żądano reform politycznych. W październiku Ericha Honeckera zwolniono ze stanowiska sekretarza generalnego Niemieckiej Socjalistycznej Partii Jedności i przewodniczącego Rady Państwa. 9 listopada runął mur berliński. W grudniu rozpoczęła się z inicjatywy gremiów kościelnych konferencja Okrągłego Stołu z udziałem partii, ugrupowań opozycyjnych i organizacji społecznych. 3 października 1990 r. na mocy traktatu zjednoczeniowego NRD przyłączyła się do Republiki Federalnej Niemiec. CZECHOSŁOWACJA: Aksamitna rewolucja rozpoczęła się 17 listopada 1989 r. od stłumienia przez siły porządkowe legalnej demonstracji studentów. W 1989 r. obywatelskie protesty, zwłaszcza na ulicach Pragi, trwały z niewielkimi przerwami, już od stycznia, czyli od obchodów rocznicy samospalenia się studenta Jana Palacha (w 1969 r. na znak protestu przeciwko interwencji wojsk Układu Warszawskiego). Szczególnie brutalna interwencja milicji stała się początkiem szybko następujących po sobie wydarzeń. 19 listopada w Pradze powstało Forum Obywatelskie, a dzień później w Bratysławie powstał ruch Społeczeństwo Przeciwko Przemocy. Stanowisko studentów poparły niektóre partie polityczne, organizacje, instytucje i także niektóre zakłady pracy. 25 i 26 listopada na wzgórzu Letna w Pradze odbyły się z udziałem 700 tys. ludzi potężne prodemokratyczne manifestacje. 27 listopada przeprowadzono dwugodzinny strajk powszechny. Nowe demokratyczne siły wymusiły zmianę rządu federalnego oraz ustąpienie z funkcji prezydenta Gustava Husaka. Zwycięstwo demokracji nad rozpadającym się systemem komunistycznym przypieczętował 29 grudnia wybór Vaclava Havla na prezydenta. W kwietniu 1990 r. wybory parlamentarne wygrało Forum Obywatelskie i Społeczeństwo Przeciwko Przemocy. Od 1 stycznia 1993 r. Czechy i Słowacja stanowią dwa odrębne państwa.