Tradycyjnie jako pierwszy absolwenci szkół średnich będą zdawać egzamin pisemny z języka polskiego. Jutro zaś odbędzie się egzamin z drugiego, wybranego przez ucznia, przedmiotu - matematyki, historii, biologii lub języka obcego. Tematy maturalne zostały już dawno opracowane, zrecenzowane i złożone w sejfach. Przed egzaminem odebrali je przewodniczący szkolnych komisji egzaminacyjnych. W tym roku po raz pierwszy dyrektorzy do odbioru kopert z tematami musieli mieć upoważnienie od samorządu, czyli od pracodawcy. W dokumencie tym zobowiązują się do zachowania w tajemnicy wszystkiego, co wiąże się z maturalnymi tematami. - Jesteśmy tak zestresowane, że prawie nie wiemy, jak się nazywamy - mówiły tegoroczne maturzystki z IV LO im. Adama Mickiewicza w Warszawie przed wejściem na egzamin. Niektórzy maturzyści dla dodania sobie odwagi zabrali z sobą nieduże maskotki, inni po kilka - nawet 5-6 - długopisów. A na co liczą tegoroczni maturzyści? Przede wszystkim na tematy związane z holocaustem, setną rocznicą "Wesela" Wyspiańskiego, a także na tematy dotyczące problemów człowieka w dobie globalizacji. Do wymarzonych tematów należała także proza Stefana Żeromskiego i literatura XX-lecia międzywojennego, choć sami zainteresowani mówili, że są one "mało prawdopodobne". - Chcielibyśmy pisać jakiś temat życiowy. Taki, w którym byłoby miejsce nie tylko na analizę literatury, lecz i na własne przemyślenia - mówili maturzyści z Mickiewicza. Obowiązujący od 10 lat regulamin matur zakłada, że na napisanie prac maturzyści mają 5 godzin. Nie wcześniej niż w połowie czasu trwania egzaminu tematy maturalne mogą zostać podane publicznie. Kuratoria oświaty zastrzegały, że nie zrobią tego wcześniej niż przed godz. 12. Szkoły średnie z egzaminem dojrzałości ukończy w tym roku około 450 tysięcy osób. W przyszłym roku uczniowie 4-letnich szkół średnich będą już zdawać maturę według nowych zasad. Natomiast uczniowie 5-letnich szkół średnich będą jeszcze zdawać egzaminy dojrzałości "po staremu". W szkołach 5-letnich nowe matury zaczną obowiązywać w 2003 roku. Egzamin ten będzie się składał z części ustnej - przeprowadzanej i ocenianej w szkole. Obejmować on będzie język polski i język obcy nowożytny. Drugą część nowej matury - pisemną, stanowić będzie sprawdzian z języka polskiego, języka obcego nowożytnego, matematyki i jednego z wybranych przedmiotów. Egzamin ten odbywać się będzie w szkole, ale oceniany będzie przez egzaminatorów z okręgowych komisji egzaminacyjnych. Dlaczego dzieło sztuki przetrwało swego stwórcę, "cóż jest prócz sławy co warte", literatura, film czy teatr najbliższe mej wrażliwości, co jest istotą losu człowieka według poety - pośród tych tematów mogli wybierać maturzyści w Świętokrzyskiem. Małopolska Na egzaminie z jęz. polskiego w Małopolsce maturzyści mieli do wyboru inne tematy niż ich koledzy z sąsiednich województw. Ułożono je po tym, gdy podczas próbnych matur "wyciekł" do Internetu zestaw tematów wspólny dla Małopolski, Podkarpacia i Lubelskiego. Tuż przed maturą pracownicy kuratorium obserwowali internetowe listy dyskusyjne, a gotowe tematy znały tylko trzy osoby: ich autor, recenzent oraz kurator. Wszystko po to by uniknąć przecieków. Jednak kurator przyznał, że mało brakowało, by w oficjalnych zestawach znalazł się temat opublikowany wcześniej na jednym z portali internetowych. Oto zaproponowane tematy: 1. Dyskusje i polemiki, a także waśnie i kłótnie - wskaż, jaką pełnią funkcję w utworach literackich różnych epok. 2. Odnosząc się do wybranych utworów, rozważ myśl Władysława Tatarkiewicza "Samotność jest przyjemnością dla tych, którzy jej pragną i męką dla tych, którzy są do niej zmuszeni". 3. "Od nas zależy, co w dziełach widzimy" (Czesław Miłosz). Co w wielkiej literaturze romantyzmu i pozytywizmu może "zobaczyć" i zaakceptować współczesny młody Polak? Odpowiedz na pytanie odwołując się do wybranych dzieł tych okresów literackich. 4. Interpretując załączony wiersz Bronisława Maja, przedstaw dramat pokolenia poety. (Młodzieży przedstawiono do zinterpretowania wiersz Bronisława Maja zaczynający się od słów "Kto da świadectwo tym czasom?" Piszący otrzymali dodatkową informację, że Maj urodził się 1953 r.) Ze wstępnych informacji napływających do kuratorium wynika, że najchętniej uczniowie wybierali temat drugi oraz trzeci. Świętokrzyskie Kurator oświaty w Kielcach Andrzej Sygut poinformował dzisiaj, że komisje egzaminacyjne przedstawiły maturzystom następujące tematy z polskiego: 1. Josif Brodski twierdzi, że "przeznaczeniem dzieła sztuki zawsze jest przetrwać swego stwórcę". Omawiając wybrane dzieła powstałe do końca XIX wieku wykaż, że wypełniły one swoje przeznaczenie. 2. Przyjmując punkt widzenia wybranych bohaterów literackich, odpowiedz na pytanie poety: "Cóż jest prócz sławy co warte?". 3. Literatura, film, teatr. Która z wymienionych sztuk najbardziej odpowiada twojej wrażliwości? Odpowiedź uzasadnij, omawiając wybrane dzieła XX wieku. 4. Zwracając uwagę na sposób kreowania portretu (w wierszu pod takim tytułem - przyp. PAP), odpowiedz na pytanie, co -według Leopolda Staffa - jest istotą losu człowieka. W I kieleckim LO im. St. Żeromskiego wielu abiturientów wybrało drugi, trudny - w opinii kuratora - temat. Podkarpacie Na Podkarpaciu podczas egzaminu maturalnego z jęz. polskiego największym powodzeniem cieszył się temat odwołujący się do słów Stefana Żeromskiego oraz Alberta Camusa. Na tegoroczne matury podkarpackie kuratorium przygotowało tematy: 1. "Wieś nie jest tak prosta jakby się zdawało" (Stefan Żeromski). Odwołując się do wybranych przykładów przedstaw różne sposoby widzenia wsi w literaturze. 2. Camus twierdził, że "samo wdzieranie się na szczyt starczy, by wypełnić serce człowieka". Wybierz i zaprezentuj tych bohaterów literackich, którzy podjęli trud zmagania się z losem. 3. "Najwyższa to doskonałość umieć zażywać szczerze swego istnienia". Rozważ ponadczasowość słów Montaigne`a odwołując się do utworów pisarzy różnych epok. 4. Zinterpretuj wiersz Stanisława Barańczaka "Widokówka z tego świata" jako poetycką refleksję o kruchości ludzkiego bytu. Mazowsze Czy wielka literatura opowiada o moralności - na to pytanie odpowiadało w swoich pracach najwięcej mazowieckich maturzystów. Dużo osób zdecydowało się na pisanie sprawdzianu. Tradycyjnie najmniej osób wybrało interpretację wiersza. Maturzyści z Mazowsza mieli do wyboru następujące tematy: 1. Dawid H. Lawrence twierdził, że cała wielka literatura opowiada o moralności. Odwołując się do wybranych utworów, potwierdź ten pogląd lub podejmij z nim polemikę. 2. Współbrzmi, zachwyca, przeraża... Jaką rolę spełnia pejzaż w literaturze i sztuce ? W swoich rozważaniach odwołaj się do wybranych przykładów. 3. "Ajschylos. W 2500 rocznicę urodzin". Sprawdzian z rozumienia czytanego tekstu i tworzenia własnego. 4. - Dokonaj interpretacji wiersza Krzysztofa Kamila Baczyńskiego "Westchnienie". Zwróć uwagę na to, w jaki sposób poeta opisuje siebie, a jak świat. Łódzkie 1. Czy tak jak twierdzi Joseph Conrad: "Sztuka to wielkie ucho i wielkie oko świata; słyszy i widzi - i ma zawstydzić, drażnić, budzić sumienie"? Przedyskutuj problem, wykorzystując właściwe teksty kultury. 2. "W życiu nie chodzi o szczęście, lecz o dobre życie" (Barbara Skarga). Rozważ myśl, odwołując się do postaw wybranych bohaterów literackich. 3. "...większą mi rozkoszą podróż niż przybycie" (Leopold Staff). Różne motywy wędrówki w tekstach kultury. Omów na wybranych przykładach i porównaj. 4. Analiza i interpretacja porównawcza wierszy: "Do leszczyny" Czesława Miłosza i "Nie teraz jestem szczęśliwy" Jacka Podsiadły lub interpretacja wiersza "Do leszczyny" Czesława Miłosza. Warmińsko-mazurskie 1. "Należy uwierzyć, że w tym powszednim krzątaniu są też jakie rzeczy wiekuiste, powszechne"- Maria Dąbrowska. Odwołując się do literatury i własnych doświadczeń podziel się swymi przemyśleniami na temat znaczenia codzienności w życiu człowieka. 2. "Żart bronią jest często zdradą i szkodliwą. Ale też czasem jej trzeba zażyć"- Ignacy Krasicki. Śmiech, żart, kpina, groteska jako sposób wzbudzania refleksji na temat sensu życia. Zaprezentuj wybrane utwory, które według ciebie w mistrzowski sposób realizują tę tezę. 3. "Trzeba śnić cierpliwie w nadziei, że treść się dopełni" - Zbigniew Herbert. Odwołując się do przykładów literatury dokonaj prezentacji i sformułuj sąd o marzycielach, ich walce i posłannictwie. 4. Dokonaj analizy i interpretacji wiersza Anny Kamińskiej "Rozterki Kasandry". Podlaskie 1. "Człowiek (...) jest trochę zagubiony w moralnym labiryncie współczesnego świata" (Wiesław Myśliwski). Rozważania o uniwersalnych wartościach, które powinny tworzyć kodeks etyczny człowieka naszej epoki (odwołaj się do tekstów literatury i własnych doświadczeń). 2. "Inny świat" Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, "Lalka" Bolesława Prusa, "Kordian" Juliusza Słowackiego - który z tych utworów jest, Twoim zdaniem, najciekawszym literackim świadectwem swych czasów. 3. Analiza tekstu publicystycznego oraz formułowanie własnych opinii na temat zaniku kanonu kultury, literatury. Artykuł (Piotr Śliwiński, Kanon, czyli bunt, Więź, styczeń 2001) i tekst w załączeniu 4. Analiza i interpretacja porównawcza wierszy A. Mickiewicza "Ekskuza" i Czesława Miłosza "Ze szkodą" lub analiza i interpretacja utworu Czesława Miłosza. Kujawsko-pomorskie 1. Trud wierności sobie. Rozważania o postawach wybranych bohaterów literackich. 2. O wędrówce jako metaforze ludzkiego losu i jej literackich ujęciach w wybranych utworach. 3. Jan Paweł II - "Bywa nieraz, że stajemy w obliczu prawd, dla których brakuje słów". Rozważ myśl w odniesieniu do utworów XX wieku i współczesnego czasu. 4. Interpretacja tekstu do wyboru: a) wiersz Tadeusza Różewicza "Drzewo", b) prozę Czesława Miłosza "Żegnajcie wyspy", c) tekst Michała Głowińskiego "Ten śmieszny Prometeusz". Dolnośląskie 1. "Już dom widać, dym na niebie pełznący cierpliwie i matkę w oknie z dłonią nad oczami" - cytat Tadeusza Różewicza. Różne obrazy domu w wybranych tekstach kultury. 2. Skomentuj, odwołując się do postaw wybranych bohaterów, sentencję Zbigniewa Herberta: "Cnota nie jest azylem słabych, zaś akt wyrzeczenia się jest aktem odwagi". 3. Analiza i interpretacja porównawcza wierszy "Muzeum" Wisławy Szymborskiej i "Z życia przedmiotów" Adama Zagajewskiego. 4. Szczęściem jest mieć wielką pasję. Zrozumienie tekstu i pisanie wypracowania na podstawie "Tulipanów gorzki zapach" Zdzisława Herberta. Lubuskie, wielkopolskie, zachodniopomorskie 1. "Czytanie książek to najpiękniejsza zabawa jaką sobie ludzkość wymyśliła" - czy w czasach dominacji kultury masowej Twoje doświadczenia pozwalają potwierdzić sąd Wisławy Szymborskiej? 2. "Jacy jesteśmy Polacy" - opracuj wypowiedź poszukując przykładów w literaturze dwóch, trzech epok. 3. Czy prawda i dobro zapewniają człowiekowi szczęście? Jak na to pytanie odpowiadają bohaterowie literaccy wybranej epoki? 4. Interpretacja tekstów poetyckich Cypriana Kamila Norwida i Kazimierza Wierzyńskiego oraz fragmentu "Chłopów" Władysława Reymonta Śląskie 1. Jest zawsze miejsce na nadzieję... (G. Herling-Grudziński). Zaprezentuj utwory literackie, w których odnalazłeś motyw nadziei i wiary w sens pokonywania trudności. 2. Rodzice i dzieci w utworach literackich różnych epok. Na wybranych przykładach przedstaw związki uczuciowe i konflikty postaw. 3. Rozważ, o ile historia naszego narodu wpłynęła na tematykę utworów literackich wybranych epok. 4. Dokonaj analizy i interpretacji wiersza L.Staffa "Znad ciemnej rzeki...", zwracając uwagę na sposób obrazowania i język poetyckiej refleksji. Pomorskie 1. "Skąd przyjdzie odrodzenie do nas, którzyśmy skazili i spustoszyli cały glob ziemski? Tylko z przeszłości, jeżeli ją kochamy" (Simone Weil). Uzasadnij sąd, że literatura minionych czasów może być źródłem odnowy człowieka. 2. Funkcja motywu podróży w wybranych utworach różnych epok. 3. Szaleni i rozważni - dwa sposoby kreowania bohatera w literaturze na przestrzeni dziejów. 4. Zanalizuj i zinterpretuj wiersz "Druga przestrzeń" Czesława Miłosza albo tekst "Lament nieczytanej Biblii" Romana Brandstaettera. Zwróć uwagę na motyw człowieka odwróconego od Biblii. Opolskie 1. O których tekstach kultury możesz powiedzieć, że bronią przed jałowością życia? 2. Zwycięzcy i pokonani. Do losów, których bohaterów literackich odniósłbyś te określenia? 3. Analiza i interpretacja wiersza Adama Zagajewskiego "Z życia przedmiotów" lub porównanie go z wierszem Wisławy Szymborskiej "Muzeum". 4. Czwarte pytanie wymagało zrozumienia czytanego tekstu oraz pisania wypracowania. Przygotowano fragment eseju Zbigniewa Herberta "Tulipanów gorzki zapach".