Z radością i nadzieją przyjmujemy ramowy plan społecznej odnowy, wypracowany na drodze negocjacji z pełnomocnikami rządu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, dziękując wszystkim ich uczestnikom za umiar, odpowiedzialność, rozwagę i dobrą wolę. Pragniemy podkreślić, że rozmowy te odznaczały się powagą, zrozumieniem położenia kraju, wzajemnym poszanowaniem oraz wielką godnością, a więc cechami, które należą do najlepszych tradycji naszego narodu. W rozmaitych okresach powojennej historii wielu, jak widać niesłusznie, powątpiewało o trwałości tych cech. I choć przekonani jesteśmy, że narastający konflikt mógł być zażegnany przed laty, w warunkach i okolicznościach bardziej sprzyjających odnowie całego życia narodowego, zarówno treść jak i formę porozumienia, a w szczególności te jego punkty, które dotyczą nowej ustawy o Związkach Zawodowych, przewidującej powstanie Związków samorządnych, uważamy za wspólne zwycięstwo nas wszystkich. Dumą i satysfakcją napawa nas fakt, że na poczesnym miejscu w zawartym porozumieniu znalazły się sprawy kultury narodowej, dla której swobodnego i harmonijnego rozwoju konieczne jest ograniczenie cenzury do ustawowo określonych, zaskarżalnych i poddanych społecznej kontroli uprawnień. Związek nasz od lat starał się o zasadniczą zmianę modelu polityki kulturalnej, zubażającej nasz wspólny dorobek. Głosiliśmy to, pomimo coraz bardziej ograniczonych możliwości, rozumiejąc iż zagrożenie kultury prowadzi nieuchronnie do duchowego skarlenia całego społeczeństwa. Wierni misji literatury w polskim życiu publicznym, przeciwstawiliśmy się i będziemy, w razie konieczności, czynić to nadal, przekreśleniu, w imię doraźnych celów, całych kart naszej historii, bądź też jej tendencyjnej i powierzchownej interpretacji; - instrumentalnemu traktowaniu kultury; - spychaniu zarówno utworów jak i twórców na margines egzystencji społecznej; - skazywaniu na niebyt pisarzy i dzieł "niewygodnych". Prawda historii kultury narodu stanowiła i będzie stanowić fundament naszego działania. Walczyliśmy i włączyć będziemy o podniesienie rangi i właściwe zrozumienie roli kultury w polskim życiu społecznym; - ona bowiem konstytuuje nasza narodowa tożsamość; - o jej swobodny, odpowiadający potrzebom społeczeństwa rozwój; - o nieskrępowany przypływ informacji, a także poglądów i ocen; - o dobór ludzi kompetentnych, żądnych i prawych na stanowiska organizatorów i koordynatorów życia kulturalnego w kraju; - o odstąpienie od dotychczasowej praktyki groszowych oszczędności w dziedzinie kultury, przy jednoczesnej rozrzutności i samowoli w szafowaniu środkami na ten cel przeznaczonymi; - o przywrócenie obecności w życiu publicznym, zgodnie z postanowieniem konstytucyjnym tych dzieł i tych pisarzy, którzy zostali z niego wyłączeni. Polska literatura stanowi nierozerwalną całość bez względu na światopogląd, przekonania i miejsca zamieszkania jej twórców. Wszystkie te postulaty winny być jak najrychlej spełnione, gdyż zaniedbania w tej żywotnej dziedzinie obciążają hipotekę duchową obecnych i przyszłych pokoleń. Związek Literatów Polskich domaga się ponadto: - powołania do życia Rady Kultury pochodzącej z wyboru wszystkich środowisk twórczych i posiadającej prerogatywy w zakresie współdecydowania o wszelkich sprawach istotnych dla życia duchowego społeczeństwa; - udziału pochodzących z wyboru przedstawicieli środowiska Literackiego w decyzjach dotyczących ruchu wydawniczego, czasopiśmiennictwa literackiego, teatru, kinematografii, radia i telewizji; - ugruntowania samorządności naszego Związku poprzez współudział w decyzjach dotyczących Funduszu Literatury; - jak najszybszego przezwyciężenia katastrofalnego stanu produkcji książek, powodującego chroniczny ich brak na rynku. Szczegółowe postulaty wszystkich tych spraw dotyczące, Związek Literatów Polskich w porozumieniu z innymi Stowarzyszeniami Twórczymi, przedstawi pod rozwagę ogółu w odpowiednim czasie i po gruntownym ich przedyskutowaniu. Wyrażając poparcie dla oświadczenia naszych kolegów z Gdańskiego Oddziału ZLP z dnia 21.VIII.1980 r., oraz dla dalszych oświadczeń innych środowisk pisarskich, zbieżnych z niniejszym oświadczeniem, jak również dla inicjatyw rodzących się w bratnich stowarzyszeniach twórczych, deklarujemy chęć wspólnego działania, dla dobra kultury polskiej. Zgłaszamy gotowość współuczestniczenia w dziele narodowej odnowy, i podkreślamy, że Związek nasz ludzi różnych poglądów i przekona, dla których jednakże sprawy polskiej kultury i polskiego słowa stanowią przedmiot troski najwyższej i nadrzędnej; ludzi dbałych o ciągłość i upowszechnienie najlepszych tradycji naszego narodu; ludzi, których staraniem i troską jest, aby polska książka, polskie słowo i polska myśl docierały bez przeszkód do wszystkich polskich domów. Warszawa, dnia 9.IX.1980 r. Zarząd Główny Związku Literatów Polskich