Eksperci podkreślają, że skuteczna terapia zależy przede wszystkim od tego, jak wcześnie uda się wykryć nowotwór i rozpocząć leczenie. Ministerstwo zdrowia zachęca do wykonywania badań profilaktycznych. MZ podnosi także, że szacunki mówią, iż nawet 90 proc. nowotworów powodują czynniki zewnętrzne, na które mamy wpływ. "Przestrzegając prostych zasad zdrowego stylu życia, jesteśmy w stanie obniżyć ryzyko zachorowania. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia w ten sposób można uniknąć nawet 50 proc. przypadków wszystkich nowotworów" - wskazało MZ. 12 sposobów na zdrowie Zasady, których należy przestrzegać, zostały opracowane m.in. w "Europejskim Kodeksie Walki z Rakiem"; na podstawie dwunastu zaleceń tego kodeksu stworzono polską publikację "12 sposobów na zdrowie". Wśród zaleceń dot. ograniczania ryzyka zachorowania na nowotwory są m.in.: nie pal; utrzymuj prawidłową masę ciała; bądź aktywny fizycznie; dbaj o właściwy sposób żywienia; ogranicz picie alkoholu i unikaj nadmiernej ekspozycji na promienie słoneczne. Eksperci radzą, by nie palić i nie używać tytoniu w żadnej postaci. Jeden papieros zawiera bowiem ok. 7 tys. substancji chemicznych, z których ponad 70 jest silnie rakotwórczych. MZ wskazuje też, że z powodu wymuszonego biernego palenia każdego roku w Polsce umiera około 2 tys. osób, które same nigdy nie paliły. Wśród zaleceń jest m.in. utrzymywanie prawidłowej masy ciała. Nadwaga i otyłość to bowiem drugi - po paleniu tytoniu - najważniejszy czynnik ryzyka wystąpienia nowotworów. "Bądź aktywny fizycznie w codziennym życiu. Ogranicz czas spędzany na siedząco. Regularne ćwiczenia chronią min. przed rakiem jelita grubego, piersi i błony śluzowej macicy" - przypomina MZ. Rekomendowane jest także przestrzeganie zaleceń dot. prawidłowego sposobu żywienia. "Jedz dużo produktów pełnoziarnistych, roślin strączkowych, warzyw i owoców. Ogranicz spożycie wysokokalorycznych produktów spożywczych. Unikaj słodzonych napojów, przetworzonego mięsa oraz ogranicz spożycie mięsa czerwonego i żywności z dużą ilością soli" - wskazuje resort. Jednym z zaleceń jest ograniczenie picia alkoholu, gdyż picie każdej, nawet niewielkiej ilości alkoholu, zwiększa ryzyko zachorowania na raka. "Unikaj nadmiernej ekspozycji na promienie słoneczne. Chroń się przed słońcem, używaj produktów przeznaczonych do ochrony przeciwsłonecznej, nie korzystaj z solarium" - radzą eksperci. Zalecana jest ochrona przed działaniem substancji rakotwórczych w miejscu pracy. Brak ochrony przed szkodliwymi substancjami chemicznymi może bowiem przyczyniać się do występowania nowotworów, np. narażenie na chrom, nikiel, czy arsen zwiększa ryzyko wystąpienia raka płuca. Szczepionki i profilaktyka Eksperci podnoszą, że karmienie piersią zmniejsza u matki ryzyko zachorowania na nowotwory, zwiększa je zaś - hormonalna terapia zastępcza. Zalecają by zadbać o to, aby noworodki zostały zaszczepione przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B - WZWB, a dziewczęta - wirusowi brodawczaka ludzkiego - HPV. Wśród "12 sposobów na zdrowie" jest także zachęta do udziału w zorganizowanych programach badań przesiewowych w celu wczesnego wykrywania raka. Ministerstwo zdrowia apeluje, by wykonywać badania profilaktyczne. "Nie lekceważmy nawet najbardziej subiektywnych objawów pogorszenia stanu zdrowia i konsultujmy to z lekarzem" - zaleca MZ. Resort zachęca panie, by zapoznały się m.in. z informacjami na temat profilaktyki nowotworów i możliwości skorzystania z bezpłatnych badań w ramach Programu profilaktyki raka piersi oraz Programu profilaktyki raka szyjki macicy. Światowy Dzień Walki z Rakiem obchodzony jest 4 lutego; ustanowiono go na Światowym Szczycie Walki z Rakiem w lutym 2000 r. w Paryżu.