Poniżej po 14.00 zajdziesz arkusz maturalny oraz pierwsze proponowane odpowiedzi z matury z języka polskiego na poziomie rozszerzonym. Matura 2022. Język polski - poziom rozszerzony Język polski na poziomie rozszerzonym to przedmiot nieobowiązkowy. Jeden z możliwych do wyboru. Abiturienci mają obowiązek podejść do jednego egzaminu na poziomie rozszerzonym. Jednak nie ma tu progu zdawalności. Egzamin z języka polskiego na poziomie rozszerzonym składa się z jednego zadania, w którym uczeń ma do wyboru dwa tematy wypracowania. Matura 2022. Arkusz CKE i odpowiedzi w Interii W raporcie specjalnym Interii "Matura 2022. Arkusze" codziennie, po zakończeniu egzaminów publikujemy arkusze CKE wraz z odpowiedziami, które zaproponują nasi eksperci. Od początku matury 2022 nasi eksperci przygotowują dla was proponowane odpowiedzi do zadań maturalnych. Opublikowaliśmy już arkusze CKE oraz nieoficjalne rozwiązania z polskiego, matematyki, angielskiego i niemieckiego na poziomie podstawowym oraz angielskiego na poziomie rozszerzonym. Tutaj możesz sprawdzić odpowiedzi z każdego z tych przedmiotów: Arkusz CKE oraz nieoficjalne odpowiedzi z języka polskiego - poziom podstawowy Arkusz maturalny oraz proponowane rozwiązania z matematyki - poziom podstawowy Zobacz arkusz CKE i nieoficjalne odpowiedzi z języka angielskiego - poziom podstawowy Arkusz CKE i proponowane odpowiedzi: język niemiecki - poziom podstawowy Arkusz CKE i poprawne odpowiedzi: język angielski - poziom rozszerzony Matura 2022. Arkusz CKE i odpowiedzi z języka polskiego - poziom rozszerzony Także i dziś nasi eksperci przygotują dla Was proponowane odpowiedzi do egzaminu maturalnego z języka polskiego na poziomie rozszerzonym. Tutaj możesz pobrać ARKUSZ CKE z polskiego - poziom rozszerzony. Poniżej znajdziesz zaproponowane przez naszych ekspertów odpowiedzi: Temat 1. Określ, jaki problem podejmuje Bogumiła Kaniewska w podanym tekście. Zajmij stanowisko wobec rozwiązania przyjętego przez autorkę, odwołując się do tego tekstu oraz innych tekstów kultury. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 300 wyrazów. Wstęp: Określenie problemu podejmowanego przez autorkę: Kaniewska mówi w swoim tekście o problemie relacji między literaturą a historią. Związek pomiędzy tymi dwoma dziedzinami jest oczywisty i nieunikniony ("dzieło skonstruowane jest zawsze z materii historycznej"). Każde dzieło literackie, bez względu na zamiary autora niejako "mimowolnie" odbija historię, utrwalając czas, w jakim powstaje (język, obyczaje, realia społeczne i kulturowe itp.). Na podstawie każdego dzieła - niezależnie od dominującej w nim estetyki, jesteśmy w stanie wysuwać wnioski dotyczące historii. Można więc przyjąć, że każde dzieło literackie jest w pewien sposób dokumentem (w znaczeniu historycznym). Zajęcie stanowiska wobec rozwiązania przyjętego przez autorkę: Trudno nie zgodzić się z autorką, że każde dzieło literackie stanowi w pewien sposób "dokument" o wartości historycznej - zwłaszcza z perspektywy antropologicznej: dzieło literackie jest zapisem języka, a także zazwyczaj posiada odniesienia do kultury czy realiów historycznych, w jakich powstaje. Należy jednak potraktować tezę autorki jako pewien rodzaj uogólnienia - zwłaszcza w przypadku dzieł dalekich realizmowi - takich jak choćby wspomniane groteskowe dzieła Schulza i Gombrowicza), gdyż odczytywanie z nich historii będzie zawsze bardzo mocno zapośredniczone i będzie wymagać szerokiej wiedzy pozatekstowej (historycznej, historyczno- i teoretycznoliterackiej itp.). Niemniej jednak zgadzam się z poglądem, który pośrednio przekazuje autorka - historia jest uniwersalnym kontekstem interpretacyjnym dla większości dzieł literackich. Argumenty Odwołania do podanego tekstu B. Kaniewskiej "Świetnym źródłem wiedzy o czasie i miejscu są powieści kryminalne, gromadzące dowody, ślady, poszlaki, rekonstruujące obyczajowe i społeczne realia." - Powieści kryminalne są zazwyczaj pisane w konwencji realistycznej, a przy tym (ze względu na opisy śledztwa) obfitują w szczegóły (np. obyczajowe, kulturowe) - dlatego dość łatwo na ich podstawie “odtworzyć" realia historyczne. Dobrym przykładem może być “Zbrodnia i Kara" F. Dostojewskiego, której wprawdzie nie określamy mianem “powieści kryminalnej", jednak wątek kryminalny zajmuje w niej znaczną część. "Dzieło literackie stanowi więc pewną jednostkową opowieść o historii - i właśnie jako takie ma wartość dokumentu." - literatura często stanowi zapis indywidualnych doświadczeń jednostki z historią w tle - mówimy wówczas o tzw. literaturze dokumentu osobistego. Jej doskonałym przykładem mogą być wszelkie literackie dzienniki, pamiętniki itp. (np. “Pamiętniki" Jana Chryzostoma Paska). "Katastroficzne, groteskowe wizje końca świata pojawiające się u Witkacego są równie cennym dokumentem świadomości tamtych czasów" - to oczywiście prawda, jednak należy pamiętać, że cechą literatury jest fikcjonalność. Literatura wykorzystuje także różne estetyki, którym daleko jest do realistycznego sposobu obrazowania (a taki zazwyczaj kojarzy nam się z "dokumentem historycznym"). Dlatego oczywiście można interpretować groteskowe dzieła Witkacego, Schulza czy Gombrowicza przez pryzmat historyczny, jednak należy pamiętać, że dzieła te są wielowymiarowe i z pewnością będą to bardzo wymagające ścieżki interpretacji. Przykładowe argumenty - odwołania do tekstów kultury: dowolna powieść kryminalna (np. "Morderstwo w Orient Expressie" A. Christie), dowolny przykład z literatury dokumentu osobistego, np. ‘"Dziennki" M. Dąbrowskiej, Listy J. Słowackiego do matki, "Pamiętniki" J. Ch. Paska itp.), dowolne dzieło Schulza (np. Sanatorium pod Klepsydrą"), Gombrowicza ("Ferdydurke", “Transatlantyk") czy Witkacego ("Szewcy", "Pożegnanie jesieni"), dowolna powieść historyczna (np. powieści Sienkiewicza; "Potop", “Krzyżacy" itd.), dowolny reportaż (np. "Cesarz" Kapuścińskiego). Zgodnie z tezą autorki, iż "historia jako kontekst pojawia się w każdym tekście literackim" - logicznie poprawne jest odwołanie do dowolnego dzieła (przy zachowaniu odpowiedniej argumentacji!). Zakończenie - przykładowe wnioski: Wiedza historyczna może stanowić uniwersalny kontekst interpretacyjny dla interpretowania właściwie wszystkich dzieł literackich. Doświadczenie historyczne w dziele literackim zawsze podlega estetyzacji. Jest także zindywidualizowane, zapośredniczone i mocno przekształcone. Pojęcie "dokumentu" (w rozumieniu historycznym) w odniesieniu do każdego dzieła literackiego nie może być przyjmowane zbyt dosłownie. Należy pamiętać, że literatura jest fikcjonalna. Temat 2: Dokonaj interpretacji porównawczej podanych utworów. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 300 wyrazów. Wstęp: Wiersze Kazimierza Przerwy - Tetmajera i Tadeusza Różewicza podejmują częstą w poezji różnych epok tematykę refleksji poety nad własnym procesem twórczym (autotematyzm). Biorąc pod uwagę tę tematykę, podmiot liryczny każdego z utworów może być utożsamiany z samym poetą oraz jego przeżyciami i przemyśleniami podczas tworzenia. Teza: Poezja widziana z punktu widzenia samego poety dla każdego twórcy będzie wiązała się z innymi przeżyciami i emocjami. Refleksje autotematyczne zawarte w obu utworach ukazują nie tylko proces twórczy przez pryzmat towarzyszących mu odczuć, ale dają także subiektywne odpowiedzi na pytanie, czym jest poezja. Analiza i interpretacja porównawcza Płaszczyzny porównania: Rodzaj liryki/ perspektywa podmiotu lirycznego Utwór Kazimierza-Przerwy Tetmajera należy do liryki zwrotu do adresata - rozpoczyna się apostrofą do “godziny tworzenia" - czyli spersonifikowanego czasu, w którym podmiot liryczny oddaje się zajęciom twórczym. Utwór Różewicza to natomiast liryka bezpośrednia (liryka wyznania, monolog liryczny), w którym podmiot liryczny (poeta) zwierza się czytelnikowi bezpośrednio ze swoich przeżyć i przemyśleń. Utwory różnią się zatem perspektywą podmiotu lirycznego. Stosunek podmiotu lirycznego do własnego aktu twórczego Przerwa - Tetmajer nie tylko posłużył się personifikacją czasu tworzenia i apostrofą (co już samo w sobie świadczy o tym, że traktuje “godzinę tworzenia’ jako czas wyjątkowy, podniosły), ale także idealizacją (“Czarodziejska godzino tworzenia,/ najpiękniejsza z wszystkich godzin życia"). Tetmajer używa powtórzenia słowa “czarodziejska" - możemy więc wnioskować, że czas tworzenia jest dla niego specyficznym, wręcz magicznym przeżyciem, a sama poezja - swoistą magią. Przerwa-Tetmajer estetyzuje “godzinę tworzenia" i posługuje się porównaniem (“myśl rozwija się jak kwiat różany"). Nieco inne podejście do własnej twórczości poetyckiej prezentuje podmiot liryczny w utworze Tadeusza Różewicza. Mówi on o wierszu, który “próbował sobie przypomnieć", a który prawdopodobnie powstał nocą w jego głowie, jednak nigdy się nie zmaterializował (nie został przelany na papier). Utwór, o którym mowa, był także autotematyczny (“wiersz był prawdopodobnie / wierszem o sobie samym"). Subiektywna odpowiedź na pytanie: czym jest poezja? U Przerwy-Tetmajera poezja (a dokładnie: przemyślenia towarzyszące aktowi twórczemu) zostaje przyrównana do rozkwitającego kwiatu, który stopniowo odsłania swoje płatki i staje się coraz bardziej wonny. Możemy więc wyobrazić sobie, że w miarę zagłębiania się w poezję podziwiamy ją coraz więcej, stopniowo się nią upajamy (jak zapachem kwiatów). Ostatnia zwrotka wskazuje, że poezja dla Tetmajera jest upojeniem, sposobem na zapomnienie o świecie realnym, czymś, co wypełnia umysł i serce. Dla Różewicza poezja jest czymś niewypowiedzianym, pozostającym w sferze przeżyć wewnętrznych, trudnym do zwerbalizowania (“chwilami czułem go na języku/ i niespokojny czekałem/ na przemienienie /w słowo"). Poezja może kojarzyć się ze snem lub refleksjami skutymi podczas bezsennej nocy - podmiot liryczny wskazuje bowiem, że wraz z nadejściem dnia wiersz “gaśnie w świetle dziennym". Poezja jest przeżyciem metafizycznym; czymś, co nie mieści się w codzienności: (“ale nie wyciągam go/ z ciemnej głębiny/ na płaski brzeg/ rzeczywistości"), istnieje tylko w umyśle/ wyobraźni lub jakiejś innej bliżej nieokreślonej metafizycznej przestrzeni. Nie należy poezji na siłę “wyciągać" z przestrzeni, z której pochodzi (np. usilnie jej werbalizować), gdyż w starciu z rzeczywistością doszłoby do jej spłaszczenia (to odebrałoby jej urok, przestałaby być czymś nieuchwytnym, a przez to - niezwykłym). Podsumowanie i wnioski: W obu analizowanych utworach twórczość poetycka oraz sama poezja stanowi ważne, niecodzienne przeżycie - poezja jest czymś, co wykracza poza codzienność i dostarcza pozytywnych emocji. U Tetmajera poezja jest magią; czymś, co zachwyca i upaja. Dla różewicza bliższe są skojarzenia ze snem lub samą myślą/ wyobraźnią. W pierwszym utworze rolą poezji jest, by zachwycała (upajała); w drugim - aby pozostała niewypowiedziana (bo tylko w taki sposób możemy ocalić jej ulotną magię). U Tetmajera przeżycie twórcze kojarzone jest z niemalże radosnym przelewaniem słów na papier. U Różewicza poezja nie musi istnieć na papierze - najlepsza jest bowiem ta, która nie materializuje się i nie zostaje zwerbalizowana (można tu pokusić się o stwierdzenie, że jeśli poezję rozumiemy na sposób różewiczowski, to każdy człowiek może być poetą).