Mózg człowieka waży ok. 1,5 kg. Jest to najbardziej skomplikowany wytwór organizmu. Można go porównać do komputera, choć do tej pory nikomu nie udało się jeszcze zbudować maszyny tak doskonałej jak ten kłębek neuronów. Jego prawidłowe działania w dużej mierze zależy od nas - od higieny psychicznej, żywienia i aktywności fizycznej. Dowiedziono, że osoby praktykujące spacery minimum 3 razy w tygodniu po 45 minut poprawiają swoje IQ. Aktywność ruchowa wspomaga też działanie tętnic, a lepsze krążenie krwi poprawia działanie mózgu (krew transportuje do mózgu substancje odżywcze). Śpij na zdrowie! Oczywiście, nie tylko spacery mają zbawienny wpływ na nasz mózg. Funkcjonowanie ciała i umysłu wspomaga każda regularnie powtarzana aktywność fizyczna. Istotny jest też sen. Powinien trwać nieprzerwanie, w zaciemnionym pomieszczeniu, 7-8 godzin na dobę. Jego niedobór upośledza prawidłowe procesy metaboliczne, w tym także metabolizm glukozy. Pamiętaj: sen nie jest czasem zmarnowanym! W jego trakcie utrwalasz wiadomości przyswojone w ciągu dnia. Udowodniono, że uczniowie, którzy spędzili nad książkami o połowę mniej czasu (i mieli czas na sen) zdali test próbny lepiej niż ich koledzy, którzy uczyli się bez odpoczynku. Utrzymywaniu koncentracji na wysokim poziomie sprzyjają również popołudniowe drzemki trwające 15 minut. Warto wygospodarować kwadrans w ciągu popołudnia, gdyż ten chwilowy relaks usprawnia czas reakcji i sprawność umysłu, w tym zdolności poznawcze, w takim samym stopniu jak wypicie dwóch filiżanek kawy. Pomyśl o mózgu! Mózg to ok. 2% całkowitej masy ciała (zakładając, że twoje BMI - Body Mass Index - jest w normie). Co ciekawe, przy tak niewielkim ciężarze narządu, na jego potrzeby zużywane jest aż 25% tlenu i cukru znajdujących się w twoim krwiobiegu. Aby mógł funkcjonować prawidłowo, warto o niego odpowiednio zadbać. Podstawową zasadą ciągłości pracy umysłowej jest utrzymywanie stężenia glukozy w surowicy krwi na względnie stałym poziomie. Oznacza to, że niezbędne jest regularne spożywanie posiłków. Śniadanie powinno się spożyć maksymalnie do godziny od wstania z łóżka. Ten posiłek to czas na węglowodany złożone, które dadzą energię na cały dzień. Mogą to być 2-3 kromki chleba typu graham lub najzwyklejsza owsianka. Następne posiłki należy zjadać mniej więcej co trzy godziny, dzięki czemu nie dopadnie cię spadek koncentracji, który zwykle pojawia się we wczesnych godzinach popołudniowych (przy niezbilansowanym żywieniu). Ważna jest także kolacja oraz jej pora. Kolację zjadaj na trzy godziny przed pójściem spać, by nie zaburzać metabolizmu (nie spowalniać go), ale i by nie przeciążać organizmu - noc to czas na odpoczynek, na regenerację, a nie na trawienie. Dzięki temu rano wstajemy wypoczęci, a i ochota na śniadanie jest większa! Nie zapominaj też o wodzie mineralnej (mineralnej, nie źródlanej!). Organizm w około 60% składa się z wody, a mózg aż w 80%. Wiele reakcji zachodzących w twoim organizmie przebiega w środowisku wodnym, dbaj więc o odpowiednie nawodnienie. Ogranicz kawę i czarną herbatę - te produkty powodują zachwianie równowagi wodno-mineralnej w organizmie. Szklanka soku i w drogę! Wyliczanie produktów spożywczych, które mają zbawienny wpływ na pracę twojego mózgu, nie ma większego znaczenia. Żaden z narządów nie działa w odosobnieniu. Nie można omawiać działania mózgu ani substancji odżywczych mających wpływ na mózg czy inny narząd, jakby twoje ciało było puzzlami z różnych układanek. Aby orzechy czy czekolada poprawiały koncentrację, reszta organizmu też musi być odpowiednio odżywiona. To, w jakiej ilości w danym produkcie konkretny składnik mineralny czy witamina występują, zależy od różnych czynników, jak np. od pory roku, szerokości geograficznej, a nawet miejsca na drzewie, w jakim owoc czy warzywo zostało wyhodowane. To, w jakim stopniu ten składnik zostanie przyswojony przez organizm, zależy od tego, czy zawierał jakieś substancje antyodżywcze, czy wręcz przeciwnie - substancje wzmagające wchłanianie. Najważniejszym zaleceniem odnośnie żywienia przed egzaminem (jak i przez całe życie!) jest stosowanie diety zgodnie z zasadami tzw. piramidy żywienia, przygotowanej przez Instytut Żywności i Żywienia. Pamiętaj także, o indeksie glikemicznym posiłków, czyli wskaźniku mówiącym, jak szybko glukoza z danego produktu spożywczego zostaje uwolniona do krwiobiegu - zalecane są produkty o niskim IG, które pozwalają organizmowi na właściwe funkcjonowanie w ciągu dnia. Oznacza to, że powinieneś unikać cukru, słodyczy, rozgotowanych warzyw, owoców bez skórek czy alkoholu, lub łączyć te produkty z produktami o niskim IG, jak np. z ryżem brązowym, kaszą gryczaną, surowymi warzywami ze skórką, pieczywem z pełnego ziarna, płatkami owsianymi. Na co dzień kieruj się zasadą: im mniej przetworzona żywność, tym zdrowsza! W dniu egzaminu zjedz porządne śniadanie o niskim indeksie glikemicznym, który spowoduje powolne uwalnianie glukozy przez kilka godzin, a tuż przed wejściem na salę egzaminacyjną wypij szklankę soku owocowego lub warzywnego (dla szybkiej poprawy koncentracji). Bądź dobrej myśli, twój mózg znajduje się u szczytu możliwości. Powodzenia! PRZYKŁADOWY JADŁOSPIS I śniadanie: 5 łyżek stołowych płatków owsianych zalanych wrzątkiem, z dodatkiem 5 orzechów włoskich, łyżka rodzynek, zalanych pół szklanki mleka 2%. II śniadanie: Kanapka z chleba żytniego z plastrem polędwicy sopockiej, sałatka warzywna: pół pomidora, pół papryki zielonej, rukola, wszystko skropione octem winnym i oliwą z oliwek Obiad: Krem brokułowy (1 brokuł, 1 ziemniak, 1 cebula, 2 ząbki czosnku, łyżka śmietany 12%) z grzankami z chleba graham , łosoś z porem z piekarnika (płat łososia 150 g, skropiony cytryną, z dodatkiem pieprzu i soli, przykryty półplasterkami podduszonego wcześniej pora, zawinięty w folię aluminiową, pieczony w temp 180 st C 12 min), 2 kostki czekolady (60% kakao). Podwieczorek: Pomarańcza z jogurtem naturalnym. Kolacja: Omlet z warzywami (2 jaja, 2 łyżki groszku zielonego lub kukurydzy, drobno pokrojone i wcześniej podduszone warzywa, np. marchew, por, papryka czerwona, cukinia).