Koniec samowolki księży w internecie. Episkopat wprowadza nowe reguły

Przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski abp Stanisław Gądecki ogłosił dekret określający zasady występowania duchownych, członków instytutów życia konsekrowanego, stowarzyszeń życia apostolskiego i niektórych wiernych świeckich w mediach - poinformował w czwartek rzecznik KEP ks. Leszek Gęsiak.

"Dekret ogólny Konferencji Episkopatu Polski w sprawie występowania duchownych, członków instytutów życia konsekrowanego, stowarzyszeń życia apostolskiego oraz niektórych wiernych świeckich w mediach" zastępuje "Normy Konferencji Episkopatu Polski dotyczące występowania duchownych i osób zakonnych oraz przekazywania nauki chrześcijańskiej w audycjach radiowych i telewizyjnych" z 11-12 czerwca 2004 roku.

Jak wyjaśnił rzecznik KEP, uaktualnienie norm było konieczne z uwagi na ewolucję mediów w ostatnich latach, zwłaszcza ze względu na rozwój mediów społecznościowych. Z kolei prorektor Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu i rzecznik prasowy archidiecezji wrocławskiej ks. dr hab. Rafał Kowalski wyjaśnił, że dokument ma uwrażliwić na to, co jest "odpowiedzialnością za słowo".

"Proszę się nie spodziewać, że ten dokument opisze prawnie każdą dziedzinę i każdą wypowiedź, bo tego się nie da zrobić (...). Zapisy tego dokumentu pozostają ogólne, jednak zwracają uwagę na pewne rzeczy, które powinny być dla duchownych oczywiste" - stwierdził.

Zapisy dekretu dotyczą także osób świeckich, będących pracownikami instytucji kościelnych np. świeckich rzeczników prasowych.

Nowe zasady wprowadzają obowiązek prezentowania się właściciela profilu społecznościowego - jeżeli jest osobą duchowną - w stroju odpowiednim do zajmowanej przez niego funkcji oraz jasno wskazywać przez określający go tytuł lub opis przy nazwie profilu, że konto prowadzone jest przez taką osobę.

"Profile i konta w mediach społecznościowych powinny jednoznacznie wskazywać, że należą one do duchownego, osoby konsekrowanej lub członka stowarzyszenia życia apostolskiego np. przez umieszczenie właściwego określenia w nazwie konta, fotografii w stroju duchownym lub zakonnym w tzw. zdjęciu profilowym, czy wyraźniej informacji w opisie konta" - czytamy w punkcie 12. ogłoszonego dekretu.

Ks. Kowalski zaznaczył, że jeśli chodzi o medialne wypowiedzi osób duchownych, to - zgodnie z zapisami zawartymi w dekrecie - w imieniu konkretnej instytucji kościelnej może wypowiadać się tylko osoba uprawniona przez przełożonego. "Nie może być tak, że ktoś uzurpuje sobie prawo do wypowiadania się w imieniu instytucji kościelnej, nie mając upoważnienia" - zastrzegł rzecznik archidiecezji wrocławskiej.

Dodał, że duchowny, który chciałby podjąć stałą współpracę z redakcją prasową, rozgłośnią radiową, stacją telewizyjną lub portalem internetowym lub brać udział w różnego rodzaju programach, powinien uzyskać zgodę ordynariusza lub wyższego przełożonego.

Zdaniem prorektora Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu chodzi "przede wszystkim o wiedzę i kompetencje tego księdza (...). Zależy nam na tym, żeby ci, którzy do mediów pójdą i będą z dziennikarzami rozmawiać, byli do tego rzeczywiście przygotowani" - przekonywał.

Nowe zasady ściśle regulują również to, w jaki sposób księża mogą występować przed kamerą. Ks. Kowalski podkreślił, że osoby duchowne pojawiające się w mediach zawsze powinny pokazywać się w stroju duchownym, który jest określony przez ich przynależność diecezjalną lub zakonną.

Jak uściśla, "nie ma możliwości, żeby osoba duchowna wypowiadająca się w mediach występowała w stroju świeckim". To samo dotyczy osób duchownych posiadających konta w mediach społecznościowych. Użytkownicy tych platform "powinny bardzo jasno określić, że to konto należy do osoby duchownej np. poprzez zdjęcie profilowe w stroju duchownym" - wyjaśnił.

Przedstawieciele KEP powiadomili też o zakończeniu praktyk umożliwiających ponowne odtworzenie mszy świętych z internetowego zapisu. Po takiej transmisji - według nowych wytycznych zawartych w dekrecie - należy usunąć nagranie z portalu, na którym prowadzono transmisję.

- Transmisja ma na celu nie uczestnictwo w mszy święte za pośrednictwem mediów - bo nie da się za pośrednictwem mediów uczestniczyć w eucharystii - ale połączenie się osoby, która nie może być w tym momencie w kościele, ze wspólnotą wierzących (...). A łączyć się można tylko ze wspólnotą, która realnie istnieje. Po zakończeniu eucharystii ta wspólnota się rozchodzi, już jej nie ma. Bywały przypadki, kiedy msze święte pozostawały w internecie, co mogło powodować zamęt - powiedział duchowny.

Nie wykluczono jednak pozostawienia w internecie nagranej w trakcie mszy homilii, która może być później odtwarzana.

Rzecznik archidiecezji wrocławskiej przypominał, że na podstawie zapisów dekretu "wypowiadając się w mediach, duchowni, osoby konsekrowane i członkowie stowarzyszeń życia apostolskiego powinni pamiętać, że są powołani do głoszenia nauki Chrystusa, a nie własnych opinii i poglądów, zwłaszcza takich, które mogą powodować zamęt, zgorszenie, wprowadzać podziały lub wywoływać negatywne emocje".

W nowych regulacjach można również przeczytać, że  przypadku poważnego naruszenia powyższych przepisów ordynariusz lub wyższy przełożony danego duchownego, na którym "spoczywa odpowiedzialność czuwania nad tym, by wiara i obyczaje nie doznały uszczerbku", ma obowiązek "wydać stosowne polecenia, wprowadzić konieczne ograniczenia, a w uzasadnionych przypadkach wymierzyć przewidziane prawem sankcje, w tym sankcje karne".

Dekret wejdzie w życie 20 kwietnia 2023 roku.