Szmajdziński, który występował jako jeden z pierwszych mówców zebranych dziś w Sejmie, podkreślił, że wita gości w miejscu, gdzie ustalenia Okrągłego Stołu zmieniano w prawo, nadające decyzjom sprzed 20 lat ustrojowe ramy. - Rok 1989 i symbolizujący go Okrągły Stół należą do najważniejszych wydarzeń i wielkich dat w historii Polski XX wieku - podkreślił. Polityk SLD powołując się na słowa prof. Jerzego Jedlickiego, powiedział, że komunizm nie został w Polsce obalony, a rozwiązany za porozumieniem stron. - To jeden z niewielu momentów z naszej historii, kiedy pozytywistyczne myślenie wzięło górę nad politycznym romantyzmem - ocenił. Według niego, było to możliwe dzięki przywódcom dwóch zwaśnionych stron - Wojciechowi Jaruzelskiemu i Lechowi Wałęsie. Wybitną rolę w doprowadzeniu do porozumienia - dodał Szmajdziński - odegrał Kościół katolicki. Polityk zaznaczył, że pod koniec lat 80., w czasie IX kadencji Sejmu PRL przyjęto ustawy, które zamieniały polityczny kompromis na obowiązujące prawo. Wymienił w tym kontekście ustawę o działalności gospodarczej, ustawę o związkach zawodowych, która pozwoliła zarejestrować "S", prawo o stowarzyszeniach, ustawę o zmianie konstytucji, dzięki której powstał Senat. - Dalsza dynamika zmian ustrojowych i gospodarczych o fundamentalnym znaczeniu miała miejsce w tzw. Sejmie kontraktowym - zaznaczył. Przypomniał, że niedawno Sejm jednogłośnie przyjął uchwałę, w której przypomniano, że wydarzenia sprzed 20 lat rozpoczęły w Europie środkowo-wschodniej przemiany zmieniające oblicze Polski i całego kontynentu. - Polska rozpoczęła proces, dla którego podłoże stworzył ruch +S+, proces, którego symbolicznym zwieńczeniem było zburzenie Muru Berlińskiego. Dla Polski był to jednocześnie finał wieloletniego konfliktu politycznego - powiedział wicemarszałek Sejmu. Jak zaznaczył, był to finał pokojowy, co jest powodem do świętowania nie tylko przez obecne, ale też przyszłe pokolenia Polaków. Szmajdziński przekazał uczestnikom obrad list od marszałka Sejmu Bronisława Komorowskiego, który nie mógł uczestniczyć w dzisiejszej konferencji. "Okrągły Stół był kamieniem milowym w walce o wolność i demokrację, toczonej w naszej części Europy" - napisał w liście Komorowski. Zaznaczył, że dziś z perspektywy 20 lat zdecydowana większość Polaków docenia mądrość i dojrzałość polityków, którzy zdołali przezwyciężyć różnice i zawrzeć kompromis. "Dokonano tego dzięki umiejętności prowadzenia dialogu i chęci porozumienia - wywalczono demokrację demokratycznymi metodami. Polacy mogą być słusznie dumni z faktu, że po raz pierwszy w swej historii nie musieli płacić krwią za dar wolności" - podkreślił marszałek Sejmu.