Łódzki Stary Cmentarz powstał w latach 1855-1858. Ponieważ Łódź była wtedy już miastem wielu religii, wyznaczono odrębne części dla katolików, protestantów i prawosławnych - obecnie część katolicka zajmuje obszar 11 ha, ewangelicka - 9 ha, a prawosławna obejmuje niespełna hektar powierzchni. Znajduje się na nim niemal 600 zabytkowych i artystycznych obiektów sztuki nagrobnej, świadczących o wielokulturowej historii miasta. Niemal 200 z nich jest wpisanych do wojewódzkiego rejestru zabytków. Stary Cmentarz jest miejscem pochówku przemysłowców, lekarzy, prawników, przedstawicieli starych łódzkich rodów, uczestników walk o niepodległość i ludzi zasłużonych dla rozwoju miasta, jego sztuki i oświaty. Znajdują się tu mauzolea łódzkich rodów fabrykanckich - Grohmanów, Geyerów, Kunitzerów, Kindermannów. Najokazalszym z nich w części ewangelickiej jest neogotyckie mauzoleum zwane Kaplicą Scheiblerów, w której pochowany jest Karol Scheibler. Nad częścią katolicką dominuje neorenesansowe mauzoleum rodziny Heinzlów, wzniesione w latach 1899-1904, w której jako pierwszy spoczął Juliusz Heinzel. Na cmentarzu znajdują się też zabytkowe groby rosyjskich urzędników carskich, przedstawicieli inteligencji i artystów. Można tu także znaleźć mogiły powstańców z 1863 r. i uczestników wojny polsko-bolszewickiej w 1920 r. W tej nekropolii pochowani są m.in. porucznik Stefan Pogonowski, jeden z bohaterów bitwy warszawskiej 1920 roku, znakomity rzeźbiarz Wacław Konopka, wybitny malarz i teoretyk sztuki z kręgu konstruktywizmu Władysław Strzemiński, a także aktor Leon Niemczyk oraz senator Andrzej Ostoja-Owsiany. Przez lata wiele pomników, zwłaszcza na części protestanckiej, uległo zniszczeniu. Od 15 lat fundusze na renowację zabytków nekropolii zbierane są podczas kwesty, która odbywa się na cmentarzu w okresie Wszystkich Świętych. W ub. roku udało się zebrać rekordową sumę - niemal 90 tys. złotych. Za te pieniądze dawny blask odzyskało 11 zabytków. Jak powiedział prezes Towarzystwa Opieki nad Starym Cmentarzem Cezary Pawlak, najciekawsze z nich to m.in. posąg Matki Bożej Różańcowej z wapienia na grobowcu rodziny Tybuchowskich, charakterystyczny posąg z XIX wieku Chrystusa Błogosławiącego oraz Pomnik Marii Olszewskiej, który wyróżnia postać anioła uskrzydlonego. - To realizacja, do której przyczynili się internauci, którzy w ub. roku głosowali na wybór tego pomnika. Na części ewangelickiej odnowiono unikatowy, w kształcie parawanu, pomnik z końca XIX wieku z pięknie malowanymi, gotyckimi literami - powiedział Pawlak. Ciekawą inicjatywą była także renowacja pomnika Karola Gottloba Anstadta, założyciela łódzkiego rodu przemysłowców związanych z piwowarstwem. Jego renowacja kosztowała 4 tys. zł, połowa tej kwoty pochodziła z dorocznych kwest, połowę zaś przekazało Bractwo Piwne. Jednym z najcenniejszych zabytków jest okazałe mauzoleum Karola Scheiblera wystawione w latach 1885-1888 według projektu Edwarda Lillpopa i Józefa Piusa Dziekońskiego. Ten unikalny w skali światowej zabytek wymaga natychmiastowej renowacji. Od 2003 roku przywrócono pierwotny napis, odnowiono wrota główne i boczne kaplicy. Powołano Fundację na Rzecz Ratowania Kaplicy Scheiblera, która w tym roku pozyskała 900 tys. zł od Miejskiego Konserwatora Zabytków. Za te środki została wykonana dokumentacja konserwatorska i rozpoczął się remont elementów wzmacniających wieże kaplicy; odnawiane są także elementy kamienne na zewnątrz budynku. - Przede wszystkim chodziło o wzmocnienie tej wieży, bo groziło to wręcz jej zawaleniem. To był ostatni moment, żeby ruszył remont kaplicy. Będzie on trwał przez najbliższe lata. Miasto zadeklarowało na ten cel każdego roku ok. milion złotych - zaznaczył Pawlak. Szacuje się, że koszt remontu wyniesie w sumie ok. 20 mln zł. W tym roku odbędzie się 15. kwesta na Starym Cmentarzu. Przez trzy dni pieniądze zbierać będą harcerze, politycy, samorządowcy, artyści, przewodnicy, dziennikarze i członkowie Towarzystwa. Dotąd zebrano w sumie ponad 600 tys. zł. Pieniądze te, w połączeniu ze środkami samorządowymi, pozwoliły na odrestaurowanie łącznie 90 zabytków nekropolii m.in. grobowca zasłużonej dla Łodzi rodziny Grohmanów, a także grobowca Sophie Biedermann z figurą anioła stróża pochylającego się nad dziećmi.