Część I (20 punktów) Zadanie 1. (1 pkt) Przeczytaj zamieszczone w tabeli fragmenty tekstów źródłowych i określ, których państw starożytnych one dotyczą. Nazwy tych państw wpisz w odpowiednich rubrykach obok tekstów. 1. Amenhotep, boski władca Heliopolis; syn [Amona], [...] spłodzony [...] do objęcia władzy, którą [bóg] zdobył i wyniósł go jako samego króla na tron żyjących. [...]. Wszystkie krainy [są] w strachu przed nim. Inskrypcja Amenhotepa II wyryta w świątyni Egipt 2. [...] z woli Ahuramazdy zostałem [...] królem. Kraje [...] składały mi daninę. [...] Z woli Ahuramazdy kraje te podporządkowały się moim prawom. Co przykazałem, one wykonywały posłusznie. Napis Dariusza na skale w Behistun Persja 3. Byłem najwyższym kapłanem, augurem, członkiem kolegium piętnastu kapłanów dla składania ofiar [...]. Uchwałą senatu imię moje włączone zostało do hymnu kapłanów Marsa. Fragment autobiografii Oktawiana Augusta Rzym Zadanie 2. (1 pkt) Na fotografiach zamieszczonych na następnej stronie przedstawiono trzy monety (awersy i rewersy). Wpisz liczby odpowiadające właściwym podpisom monet. 1. Moneta rzymska 2. Moneta arabska 3. Moneta chińska 4. Moneta grecka A - grecka B - rzymska C - arabska Zadanie 3. (1 pkt) Wykonaj polecenia A, B i C, wybierając spośród podanych odpowiednie nazwy bitew stoczonych w starożytności. bitwa pod Platejami, bitwa pod Maratonem, bitwa pod Zamą, bitwa pod Cheroneą, bitwa w wąwozie Termopile, bitwa pod Issos A. Podaj nazwę bitwy chronologicznie pierwszej. Maraton B. Podaj nazwę bitwy, w której przeciwnikami Greków byli Macedończycy. Cheronea C. Podaj nazwę bitwy stoczonej przez Rzymian z Kartagińczykami. Zama Zadanie 4. (1 pkt) Na podstawie fragmentów biografii i danych z tablicy genealogicznej zamieszczonej na następnej stronie wypełnij tabelę, wpisując właściwych przedstawicieli dynastii Rurykowiczów. 1. Na czele wojsk Nowogrodu rozgromił armię szwedzką nad Newą. Pokonał Krzyżaków na zamarzniętym Jeziorze Pejpus. Po podboju Rusi przez Mongołów był zwolennikiem porozumienia ze Złotą Ordą. Został ogłoszony świętym Kościoła prawosławnego. Aleksander Newska 2. Odparł trzy najazdy wielkiego księcia litewskiego Olgierda - ojca Władysława Jagiełły. Starał się wykorzystać zamęt w Złotej Ordzie i wywalczyć niepodległość. Rozgromił nad Donem armię emira Mamaja. Dymitr Doński 3. Zlikwidował większość dzielnic, konfiskując dobra przeciwników. Z królem Kazimierzem Jagiellończykiem zawarł traktat pokojowy kończący ekspansję litewską na wschód. Wasyl II Zadanie 5. (1 pkt) Na podstawie diagramów wykonaj polecenia A i B. A. Wyciągnij wniosek dotyczący relacji między liczbą mieszkańców miast i procentowym udziałem w ich strukturze zawodowej osób zatrudnionych w rzemiośle. procentowy udział zatrudnionych w rzemiośle jest wprost proporcjonalny do liczby mieszkańców B. Wyciągnij wniosek dotyczący relacji między liczbą mieszkańców miast i procentowym udziałem w ich strukturze zawodowej osób zatrudnionych w produkcji rolnej. procentowy udział zatrudnionych w produkcji rolnej jest odwrotnie proporcjonalny do liczby mieszkańców Zadanie 6. (1 pkt) Wybierz element wyposażenia kościoła, którego zdobnictwo jest charakterystyczne dla gotyku, i uzupełnij zdanie. Fotografię przedstawiającą element wyposażenia kościoła, którego zdobnictwo jest charakterystyczne dla gotyku oznaczono literą D Zadanie 7. (1 pkt) Wśród wymienionych faktów z historii Anglii wskaż dwa, które miały miejsce w średniowieczu. Powstanie Kościoła anglikańskiego Dyktatura Oliviera Cromwella Zwycięstwo wojsk Wilhelma Zdobywcy w bitwie pod Hastings Pokonanie hiszpańskiej Niezwyciężonej Armady Powstanie parlamentu angielskiego - zwycięstwo Wilhelma Zdobywcy pod Hastings - powstanie parlamentu angielskiego Zadanie 8. (2 pkt) Przeczytaj tytuły czterech rozdziałów monografii historycznej i wykonaj polecenia. Czeski zapalnik i pierwsze cesarskie zwycięstwo Duński słomiany ogień i drugie zwycięstwo cesarskie Najazd szwedzki i trzecie zwycięstwo cesarskie Interwencja francuska i cesarska klęska A. Podaj nazwę wojny, której dotyczą rozdziały pracy opatrzone tymi tytułami. wojna 30-letnia B. Na podstawie własnej wiedzy podaj nazwę kraju, którego sytuację po zakończeniu tej wojny charakteryzuje poniższy tekst. Nazwa kraju: Czechy [...] zginęli wszyscy przywódcy [...] powstania i wybitniejsi uczestnicy wojny, majątki ich uległy konfiskacie, przekazano je przeważnie arystokracji i szlachcie pochodzenia niemieckiego. [Kraj] został przekształcony z niezależnego prawie królestwa w prowincję monarchii habsburskiej. Nastąpił głęboki upadek kultury. Nazwa kraju: Zadanie 9. (2 pkt) Na podstawie fragmentów trzech listów władczyni Rosji Katarzyny II, w których komentuje ona aktualne wydarzenia w Polsce, wykonaj polecenia A i B. Źródło 1. Fragment listu Katarzyny II do Woltera Nie znaleźliśmy innego wyjścia, by zabezpieczyć nasze granice przed atakiem konfederatów, [...] jak tylko rozszerzyć te granice. Zajęcie w tych dniach Dźwiny i Dniepru dokonało tego: przyznasz chyba, że kto nie słucha rozsądku, płaci za to. Źródło 2. Fragment listu Katarzyny II do Fryderyka II Wielkiego Ze wszystkich pretendentów do korony ma najmniejsze możliwości jej otrzymania, tak więc w konsekwencji będzie miał zobowiązania w stosunku do tych, z rąk których ją otrzyma. Źródło 3. Fragment listu Katarzyny II do Aleksandra Suworowa Znany wam z pewnością Kościuszko, podburzywszy Polskę, w swych kontaktach z potworami rządzącymi Francją zamierza wszędzie rozsiewać bunt na złość Rosji. A. Podaj adresata listu napisanego najwcześniej przez Katarzynę II. Fryderyk II Wielki B. Wyjaśnij, o kim Katarzyna II pisze w podkreślonym fragmencie listu (źródło 3.). rewolucjoniści francuscy (jakobini) Zadanie 10. (1 pkt) Wśród podanych w tabeli zdań jedno jest fałszywe. Obok tego zdania napisz słowo fałsz. 1. "Więźniem Watykanu" ogłosił się papież, protestując przeciwko okupacji Rzymu przez wojska niemieckie. FAŁSZ 2. Encyklika Rerum novarum głosiła potrzebę solidaryzmu społecznego i stała się ideową podstawą chrześcijańskiej demokracji. 3. Sobór Watykański II zwołany przez papieża Jana XXIII wprowadził w Kościele katolickim liturgię w językach narodowych. Zadanie 11. (1 pkt) Na podstawie treści mapy zaproponuj dla niej tytuł. Uwaga: tytuł powinien zawierać określenie tematu, czasu i przestrzeni (np. Działania zbrojne na terenie Generalnego Gubernatorstwa i ziem wcielonych do Rzeszy w latach 1943-1945). Tytuł mapy: Przebieg powstania styczniowego na ziemiach polskich 1863-1984. Zadanie 12. (1 pkt) Przedstawiona fotografia pokazuje targ na placu za Żelazną Bramą w Warszawie w II połowie XIX wieku. Przeanalizuj źródło i sformułuj dwa argumenty odnoszące się do treści fotografii, które potwierdzają czas jej wykonania. Argumenty: 1. napisy w języku rosyjskim i polskim 2. ubiór osób widocznych na zdjęciu Zadanie 13. (2 pkt) Zapoznaj się z wykresem i wykonaj polecenia A i B. A. Na podstawie wykresu wymień lata, w których imigracja do Stanów Zjednoczonych była najniższa. 1861, 1862 B. Podaj wydarzenie polityczne w Stanach Zjednoczonych, które stało się przyczyną spadku imigracji. początki wojny secesyjnej Zadanie 14. (2 pkt) Na podstawie tekstu wykonaj polecenia A i B. Bitwa [?] przeszła do historii. Rosjanie mimo przeważających sił, ponieśli błyskawiczną klęskę. Dwie piąte jednostek sowieckich dostało się do niewoli, reszta uciekła w pośpiechu i bezładzie [?]. Ocalała nie tylko Warszawa, ocalała nie tylko Polska. Zwycięstwo nad Wisłą załamało marsz wojsk bolszewickich na Europę. [?] Bolszewicka wizja wzniecenia rewolucji światowej na trupie Polski rozwiała się wtedy zupełnie. Ćwierć tysiąclecia przedtem oręż polski dokonał podobnego rozstrzygnięcia, kiedy Jan Sobieski rozbił armię turecką pod Wiedniem. A. Podaj nazwę i datę roczną bitwy opisanej przez Aleksandrę Piłsudską. Nazwa: bitwa warszawska Data roczna: 1920 B. Wyjaśnij, jakie podobieństwo dostrzega Aleksandra Piłsudska w znaczeniu ideowym tej bitwy i odsieczy wiedeńskiej dla dziejów Europy. podobieństwo obu bitew: wygranie ich zlikwidowało groźbę "zalania" Europy przez obcą ideologię czy religię ( w przypadku bitwy warszawskiej - komunizm, a wiedeńskiej - islam) Zadanie 15. (2 pkt) Przeczytaj wiersz Mariana Piechala o wydarzeniach w jednym z państw socjalistycznych po II wojnie światowej i wykonaj polecenia A i B. A. Podaj miejsce i czas wydarzeń (nazwę państwa i datę roczną), o których opowiada wiersz. Nazwa państwa: Węgry Data roczna: 1956 rok B. Spośród przedstawionych niżej wydarzeń z XIX wieku wypisz dwa, w których uczestniczył bohater wymieniony w wierszu. powstanie listopadowe, powstanie styczniowe, rewolucja lipcowa, wojna krymska, Wiosna Ludów powstanie listopadowe, Wiosna Ludów Zadanie 16. (1 pkt) Wymień dwie różnice w technice uprawy roli w Delcie [Egipcie Dolnym] i w starożytnej Grecji. - w Egipcie rolnicy wysiewalii niewiele robiąc, prawie nie używając narzędzi, czekali na plony - w Grecji rolnik, żeby zebrać plony, musiał używać narzędzi i zwierząt pociągowych, a także dbać aby, np. ptaki, nie zniszczyły upraw. Zadanie 17. (1 pkt) Podaj najważniejszą przyczynę różnic w technice uprawy roli w starożytnym Egipcie i starożytnej Grecji. Główna przyczyna różnic w technice uprawy roli wynikała ze zróżnicowanych warunków naturalnych (klimat, ukształtowanie powierzchni i żyzność gleb) Zadanie 18. (1 pkt) Wyjaśnij, dlaczego demontaż statków w Babilonie był dla żeglarzy koniecznością i w jaki sposób zmniejszano wynikające z tego powodu straty. Przyczyna demontażu statków: - niemożność powrotu w górę rzeki z powodu silnego prądu Sposób zmniejszenia strat: - sprzedaż na miejscu materiałów, z których były zrobione statki (drewno, trzcina) Zadanie 19. (1 pkt) Podaj nazwę zacytowanego prawa, które otrzymał Kraków, i wyjaśnij, jakie korzyści płynęły z jego nadania dla rozwoju rzemiosła w mieście. Nazwa: prawo składu Wyjaśnienie: Korzyści wynikające z prawa składu: - łatwiejszy dostęp do surowców dla rzemiosła, - ich niższa cena, - dostęp do różnorodnych nieznanych surowców, - możliwość sprzedaży swoich produktów. Zadanie 20. (1 pkt) Oceń możliwy wpływ decyzji cechu na produkcję sukienniczą we Frankfurcie. Uzasadnij ocenę. Ocena: Produkcja mogła się zmniejszyć. Uzasadnienie: Sukiennicy nie chcieli ponosić strat z powodu zbyt dużej produkcji (kara grzywny, niechęć innych rzemieślników, czym większa produkcja tym niższe ceny). Zadanie 21. (1 pkt) Wyciągnij wniosek dotyczący różnych następstw inflacji, uwzględniając dwa przykłady podane w tekście. Wniosek dotyczący różnych następstw inflacji: W okresie inflacji zysk odnosi ten, kto ma towar a nie pieniądz. Natomiast ten kto w okresie inflacji ma pieniądze - ponosi straty. Zadanie 22. (1 pkt) Wśród podanych w tabeli zdań jedno jest fałszywe. Obok tego zdania napisz słowo fałsz 1. Budowa COP służyła niwelowaniu różnic między terenami Polski gospodarczo rozwiniętymi a zacofanymi. 2. Na terenie Polski B zużywano o połowę mniej nawozów sztucznych i żelaza niż na terenie Polski A. FAŁSZ 3. W granicach COP znalazły się tereny o dawnych tradycjach przemysłowych oraz obszary typowo rolnicze. Na podstawie źródła H Zadanie 23. (1 pkt) Zinterpretuj przedstawiony rysunek. Interpretacja przedstawionego rysunku może być dwojaka: 1 - Jeśli przyjmiemy, że jest to rysunek (a nie karykatura) pochodzący z 1950 r. (wtedy jeszcze społeczeństwo polskie nie dostrzegało tak otwarcie utopii nowego ustroju, było pełne entuzjazmu do odbudowy Polski po II wojnie) - można go zinterpretować jako pochwała ideologii Stalina, która umożliwia budowę prężnej gospodarki. 2 - Jeśli przyjmiemy, że jest to karykatura (wszak autor przedstawiony jest też jako karykaturzysta), wówczas widzimy satyrę , że dla rozwoju gospodarczego wystarczy znajomość i stosowanie ideologii Stalina i nic więcej. Na podstawie źródeł I i J Zadanie 24. (1 pkt) Wytłumacz, w jaki sposób zmieniał się udział akumulacji w dochodzie narodowym w latach 1950-1956, i podaj, kto decydował o tych zmianach. Udział akumulacji w dochodzie narodowym w latach 1950-1956 zmieniał się następująco: w okresie 1950-1953 wzrósł, natomiast w latach 1953-1956 systematycznie malał. O zmianach tych decydowano na zjazdach PZPR na podstawie źródeł I, J i K Zadanie 25. (1 pkt) Oceń, czy decyzje podjęte w 1954 roku pozwoliły na osiągnięcie planowanego wzrostu wskaźników wymienionych w tabeli. Podaj dwa czynniki, które miały wpływ na zaprezentowane wyniki Planu 6-letniego Ocena: Decyzje podjęte w 1954 r. nie pozwoliły na osiągnięcie planowanego (w tabeli) wzrostu wskaźników. Czynniki, które miały na to wpływ: - nie starano się usprawnić organizacji i technologii, a jedynie uważano, że akcja propagandy ideologicznej, stosowana przez władzę, umożliwi osiągnięcie zamierzonych wskaźników; - innym czynnikiem była niegospodarność działaczy partyjnych oraz nadmiar biurokracji. Zobacz rozwiązania zadań maturalnych: Historia - p. podstawowy (zadania 1-20) Historia - p. podstawowy (zadania 21-40) Historia - p. rozszerzony Geografia - p. podstawowy Geografia - p. rozszerzony Język niemiecki - p. podstawowy Język niemiecki - p. rozszerzony WOS - p. podstawowy WOS - p. podstawowy dla niesłyszących Język angielski - p. podstawowy Język angielski - p. podstawowy dla niesłyszących Język angielski - p. rozszerzony dla niesłyszących Język polski - p. podstawowy Język polski - p. rozszerzony