Duże zmiany w prawie konsumenckim. Sprzedający nie mogą już tego robić

Zmiany te są skutkiem wdrożenia do krajowego porządku prawnego uchwalonej 27 listopada 2019 roku unijnej Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do lepszego egzekwowania i unowocześnienia unijnych przepisów dotyczących ochrony konsumenta (tzw. dyrektywy Omnibus).

Jak wynika z Preambuły do dokumentu, przeprowadzona w 2016 i 2017 roku ocena adekwatności prawa konsumenckiego i marketingowego wykazała, że skuteczność unijnego prawa konsumentów jest zagrożona na skutek braku wiedzy pośród zarówno przedsiębiorców, jak i konsumentów. Podjęte przez Unię Europejską kroki nie pozwoliły jednak na pozbycie się luk w ustawodawstwach krajowych, stąd też podjęto kolejną próbę uszczelnienia systemu ochrony konsumentów.

W Polsce, podobnie jak w innych krajach europejskich, nastąpiło opóźnienie związane z wprowadzeniem do krajowego porządku prawnego stosownych przepisów. Zmiany wynikające z wdrożenia dyrektyw Omnibus, Towarowej i Cyfrowej oraz zaproponowane przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów regulacje dotyczące tzw. sprzedaży pokazowej weszły w życie od 1 stycznia 2023 roku.

Nowym obowiązkiem dotyczącym sprzedawców jest wymóg informowania o cenie przed obniżką. W pobliżu aktualnej ceny promocyjnej musi znaleźć się komunikat, który pokaże nam najniższą cenę danego produktu/usługi w przeciągu 30 dni od przeceny - jednym z postulatów stawianych przez UE była bowiem walka ze sztucznym zawyżaniem cen, w szczególności przed Black Friday czy Cyber Monday, które zniekształcały rzeczywistą oszczędność.

Jeżeli przedsiębiorca umożliwia wyświetlanie wystawianych przez innych klientów opinii, będzie miał on także obowiązek informowania konsumentów o tym, czy i w jaki sposób zapobiega fałszywym opiniom. Skutkiem wprowadzenia takiego nakazu weryfikacji opinii będzie zakaz publikowania opinii niezgodnych z prawdą oraz usuwania negatywnych i niewygodnych dla sprzedawcy komentarzy.

Platformy handlowe, takie jak OLX czy Allegro, będą miały także obowiązek informowania klientów o tym, czy dokonują transakcji z osobą fizyczną, czy przedsiębiorcą, a co za tym idzie - czy będą miały zastosowanie przepisy dotyczące ochrony konsumentów (np. prawo odstąpienia od umowy zawartej na odległość).

Konsumenci będą także mogli znaleźć na stronie internetowej wybranego sklepu, oprócz informacji o adresie siedziby oraz e-mail, numer telefonu, pod którym uzyskają informacje na temat zwrotów i reklamacji czy obsługi zamówienia. Będą także świadomi tego, czy przedsiębiorca używa algorytmów, aby wyświetlać im indywidualnie dopasowane ceny oraz czy pozycjonowane na liście wyszukiwania produkty są ofertami sponsorowanymi.

Zmodyfikowane zostały także zasady odpowiedzialności sprzedawcy za niezgodność towaru z umową. W pierwszym kroku dochodzenia swoich praw konsument będzie miał prawo żądać tylko naprawy lub wymiany towaru, a zwrot pieniędzy będzie możliwy dopiero w kolejnym etapie procesu.

W nowych przepisach nie zapomniano także o seniorach, którzy często stają się ofiarami oszustów. W przypadku umowy zawartej w czasie nieumówionej wizyty w domu konsumenta (wizyty akwizytorów) lub wycieczki, termin na odstąpienie od umowy wydłuży się do 30 dni. Podczas tzw. pokazów lub wycieczek nie będzie dozwolone podpisywanie umów finansowych, np. umowy pożyczki. Przedsiębiorca nie będzie także mógł przyjąć płatności przed upływem terminu na rozwiązanie umowy zawartej w wyżej wymienionych okolicznościach.

- Celem zmian jest przede wszystkim dostosowanie przepisów chroniących konsumentów do dynamicznie rozwijającego się świata cyfrowego. Coraz częściej robimy zakupy on-line, korzystamy z treści i usług cyfrowych, zawieramy przez internet umowy, za które płacimy naszymi danymi. We wszystkich tych sytuacjach konieczne jest zapewnienie konsumentom wysokiego poziomu ochrony - mówił prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Tomasz Chróstny.