Muzeum Historii Żydów Polskich powstało naprzeciwko Pomnika Bohaterów Getta na warszawskim Muranowie. Autorem inicjatywy utworzenia placówki było Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny. W 2005 r. ogłoszono werdykt jury na projekt muzeum, który wygrał fiński architekt Rainer Mahlamaki. W r. 2006 została podpisana umowa pomiędzy Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego i m.st. Warszawa a projektantami, zaś w czerwcu 2007 r. w obecności prezydenta Lecha Kaczyńskiego i byłego prezydenta Niemiec Richarda von Weizsaeckera odbyło się uroczyste wmurowanie aktu erekcyjnego. Obecnie trwają prace nad wystawą główną muzeum, która zajmie podziemny poziom i będzie składała się z ośmiu galerii, które na powierzchni ponad 4 tys. mkw. zobrazują tysiącletnią historię społeczności żydowskiej osiadłej na ziemiach polskich. Towarzyszyć jej będą, organizowane w powstałych już salach, wystawy czasowe. W budynku znajdują się także m.in. już przygotowane sale projekcyjne i warsztatowe Centrum Edukacyjnego oraz wielofunkcyjna sala: audytoryjna, kinowa i koncertowa. Towarzyszyć im będą pomieszczenia zaplecza gastronomicznego. "Z wyjątkiem przestrzeni, w której trwa instalacja wystawy głównej, budynek jest już gotowy na przyjęcie zwiedzających. Przygotowana już została zarówno nasza główna przestrzeń na imprezy kulturalne, czyli audytorium, a także dwie sale warsztatowe. W audytorium mamy przepiękną salę, w której nawet 500 osób może uczestniczyć w koncertach, spektaklach teatralnych lub pokazach filmów. To uniwersalne miejsce na imprezy artystyczne, ale także konferencje i kongresy. Dwie mniejsze sale pozwalają na organizację bardziej kameralnych wydarzeń. Całość jest już gotowa, przetestowana i czeka na pierwsze wydarzenia" - opowiadał PAP rzecznik Muzeum Historii Żydów Polskich Piotr Kossobudzki. Gotowe jest także muzealne Centrum Edukacyjne, czyli cztery sale przygotowane do prowadzenia zajęć warsztatowych, gdzie przede wszystkim mają się odbywać zajęcia dla szkół. Pierwsze spotkania zaplanowano tam na 20 kwietnia. "Sama główna bryła budynku i absolutnie fantastyczny hol główny, taka perełka architektury, także jest gotowe. Wszystkie systemy techniczne budynku też, jak również przestrzeń biurowa, do której wprowadziliśmy się niedawno" - mówił Kossobudzki. Obecnie pracownicy testują systemy działające w budynku, ucząc się jego "obsługi". "W testach wzięli udział także członkowie grup przybyłych na Marsz Żywych. By wziąć w nim udział do Polski przyjeżdżają co roku osoby z różnych stron świata i część z tych grup zaprosiliśmy do nas, by pokazać im budynek, sprawdzić jak funkcjonują nasi przewodnicy oraz systemy obsługi zwiedzających" - relacjonował rzecznik. W niedzielę na drzwiach przy głównym wejściu do muzeum zawiśnie mezuza, czyli podłużny pojemnik wykonany z drewna, metalu lub szkła, zawierający zwinięty w rurkę zwitek pergaminu z tekstem modlitwy "Szema Israel" ("Słuchaj Izraelu"). Umieszczany jest on na framugach w domach religijnych Żydów. "Chcemy także poprzez tę uroczystość przybliżyć tradycje żydowską, która w Polsce była obecna przez tysiąc lat" - wyjaśnił Kossobudzki. 19 września odbędą się uroczystości związane z 70. rocznicą powstania w getcie warszawskim. Oficjalna część będzie miała miejsce pod Pomnikiem Bohaterów Getta. Później odbędzie się przemarsz trasą walk w getcie pod pomnik Umschlagplatz. Następnie w muzeum zostanie zaprezentowana część Archiwum Ringelbluma ze zbiorów ŻIH. Wieczorem zaplanowano koncert Wojciecha Mazolewskiego "Bund Band. Tribute to Marek Edelman" inspirowany pieśniami lewicowej żydowskiej partii Bund. Jej członkiem był Edelman, ostatni przywódca powstania w getcie. "20 i 21 kwietnia to dla nas długo wyczekiwany weekend, czyli dni otwarte w muzeum. Zapraszamy wszystkich, którzy chcieliby zobaczyć jak wygląda nasz budynek, obejrzeć film - wirtualną podróż po wystawie głównej i tych, którzy chcieliby skorzystać z warsztatów i zajęć, które się tego dnia odbędą. Także 20 kwietnia odbędzie się promocja filmu Agnieszki Arnold +Rotem+. Symcha Ratajzer-Rotem pseudonim Kazik walczył w powstaniu w getcie, udało mu się uciec, gdy getto było likwidowane, potem walczył w Powstaniu Warszawskim. Jest jednym z ostatnich żyjących uczestników powstania w getcie. Mamy nadzieję, że przyjedzie na premierę" - podkreślił rzecznik. Jak zaznaczył, powstanie w getcie trwało 28 dni i na każdy z tych dni muzeum planuje organizację różnych imprez zarówno w swoim budynku, jak i poza nim. Będą to m.in. spacery śladami żydowskiej Warszawy i inne wydarzenia w przestrzeni miejskiej. W tym okresie planowane jest również rozpoczęcie pełnej działalności przez centrum edukacyjno-kulturalne, której m.in. będzie organizować zajęcia dla szkół. "Można powiedzieć, że obchody rocznicy powstania są taką symboliczną inauguracją działalności muzeum już w docelowym budynku" - zaakcentował rzecznik. W kwietniu rozpoczęła się także instalacja wystawy głównej w podziemnej kondygnacji muzeum. Prace mają potrwać do końca roku. "Potem nastąpi okres potrzebny na testowanie tego wszystkiego i na uzgodnienie terminarzy najważniejszych oficjeli, których chcemy zaprosić na uroczystość. Do oficjalnego, uroczystego otwarcia szykujemy się na początek przyszłego roku" - powiedział Kossobudzki.