VPM1002. Szczepionka, która może pomóc w zwalczeniu koronawirusa

Szczepionka przeciwko gruźlicy (BCG) wynaleziona została już na początku XX wieku. Jest to jak dotąd jedyna szczepionka dopuszczona do użytku.

Obecnie naukowcy z niemieckiego Instytutu im. Maxa Plancka opracowali nową szczepionkę o nazwie VPM1002. Bazuje ona na zmienionej genetycznie szczepionce BCG. Jeśli VPM1002 przejdzie pomyślnie testy kliniczne, będzie mogła być wykorzystywana w walce przeciwko gruźlicy na całym świecie.

Ale nie tylko. Teraz naukowcy testują nową szczepionkę pod kątem przydatności w walce z chorobą COVID-19, wywoływaną koronawirusem SARS-CoV-2. Pierwsze wyniki brzmią obiecująco.

- W wielu badaniach kontrolnych wykazano, że BCG rzeczywiście może chronić przed wirusowymi infekcjami dróg oddechowych. BCG stymuluje wrodzoną odporność i z jej pomocą organizm może bronić się przeciwko wirusowym zakażeniom dróg oddechowych. Stąd wiemy, że nasza nowa szczepionka może mieć podobne działanie - wyjaśnia immunolog prof. Stefan Kaufmann, nadzorujący badania nad VPM1002.

To pozwala mieć także nadzieję, że szczepionka może pomóc w zwalczaniu koronawirusa.

Badania na myszach pokazały, że VPM1002 pobudza system odpornościowy i w ten sposób może w dużym stopniu osłabić działanie koronawirusa.

Szczepionka i zarazki stymulują dwa rodzaje odpowiedzi obronnej organizmu: pierwsza z nich to tzw. wrodzona (nieswoista), druga - adaptacyjna (swoista). Pierwsza uruchamiana jest natychmiast, druga kształtuje m.in. tzw. pamięć immunologiczną.

- Współgranie tych obu rodzajów odpowiedzi układu immunologicznego prowadzi do najlepszej obrony organizmu - tłumaczy prof. Kaufmann.

Niemieckie władze zezwoliły obecnie na przeprowadzenie trzeciej fazy testów klinicznych szczepionki VPM1002 pod kątem przydatności do zapobiegania COVID-19. Testy przeprowadzane są w wielu niemieckich klinikach, m.in. w Wyższej Szkole Medycznej w Hanowerze.

Na początku maja naukowcy chcą wypróbować, czy VPM1002 pobudzi układ odpornościowy człowieka do odpowiedzi nieswoistej.

- W ten sposób ma zostać złagodzony ciężki przebieg chorób dróg oddechowych, takich jak COVID-19 - wyjaśnia Jakobus Busch, jeden z naukowców prowadzących badania.

Jak dodaje, w Hanowerze VPM1002 testowana będzie wyłącznie pod kątem zastosowania w obecnej pandemii koronawirusa. W badaniach klinicznych udział weźmie tysiąc osób. Wszyscy są pracownikami służby zdrowia, a więc są szczególnie narażeni na infekcję koronawirusem.

- W kolejnych badaniach chcemy skoncentrować się na zastosowaniu VPM1002 u ludzi powyżej 60. roku życia. Będziemy chcieli znaleźć odpowiedź na pytanie, czy ta szczególnie narażona grupa wiekowa może być skutecznie chroniona przez szczepionkę VPM1002 - tłumaczy prof. Christoph Schindler, kierujący badaniami. W drugim projekcie badawczym udział miał wziąć dwa tys. osób.

Nawet, jeśli testy kliniczne szczepionki VPM1002 wypadną pomyślnie, trzeba będzie dalej prowadzić badania nad opracowaniem specjalnej szczepionki przeciwko koronawirusowi - zaznacza Stefan Kaufmann.

Jeśli VPM1002 okaże się skuteczna, będzie możliwe wyprodukowanie dużych ilości tej szczepionki w krótkim czasie, aż do wynalezienia skutecznej szczepionki przeciwko COVID-19.

- Mówimy tu nie o milionie, ale o dziesiątkach czy setkach milionów szczepionek w ciągu krótkiego czasu. To ważne, także dlatego, że kończą się zapasy szczepionki BCG i Światowa Organizacja Zdrowia obawia się, że nie będzie można szczepić małych dzieci w krajach, w których występuje gruźlica - dodaje Kaufmann.

Nowa szczepionka miałaby być produkowana przede wszystkim w Indiach. Jako producent w grę wchodzi tamtejszy Serum Institute od India. Firma ta jest największym producentem szczepionek na świecie i dysponuje odpowiednimi urządzeniami.

Szczepionka BCG jest sprawdzona i przez lata była wypróbowanym środkiem w walce z gruźlicą. Stosowana była zarówno w PRL, jak i w NRD. -Dziś stosowana jest przede wszystkim w Afryce i w Azji. Zaobserwowano, że tam gdzie się ją stosuje, liczba zachorowań na COVID-19 jest mniejsza - potwierdza prof. Kaufmann.

Pomimo to immunolog jest ostrożny w wyciąganiu wniosków. - Te kraje różnią się pod wieloma względami. Nie wszystko można więc sprowadzić do tego, że istniał tam obowiązek szczepienia BCG - zastrzega. Warto jednak zweryfikować taką tezę.

Także naukowcy z Hanoweru są optymistyczni. - Uważamy szczepionkę VPM1002 za wielce obiecującą, ale musimy odczekać, jakie będą wyniki testów klinicznych - mówi Bosch. Droga od testów klinicznych do szczepionki dostępnej dla każdego jest bowiem długa.

Redakcja Polska Deutsche Welle