Skutki uboczne szczepionek przeciw COVID-19. Mity wokół tabeli WHO
Dane WHO rzekomo wykazują, że szczepionki na covid mają znacznie więcej skutków ubocznych niż inne szczepionki. To nieprawda.
W mediach społecznościowych krąży obecnie tabela Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Ma ona jakoby dowodzić, że po podaniu szczepionek na covid skutki uboczne wystąpiły 2,5 mln razy. Wśród użytkowników mediów społecznościowych budzi to lęk i oburzenie.
"Każdy eksperyment na zwierzętach zostałby w tym momencie dawno temu przerwany!" - brzmi tweet jednego z użytkowników. Inny pisze o szczepionkach na covid: "Przynajmniej pod względem globalnych skutków ubocznych wielokrotnie przewyższają sprawdzone szczepionki".
Jednak dane, na których opierają się te komentarze są wyrwane z kontekstu - i wcale nie dowodzą, że szczepionki przeciw COVID-19 mają znacznie więcej niepożądanych skutków ubocznych niż inne szczepionki.
Samo zgłoszenie to niekoniecznie fakt
Dane liczbowe zawarte w arkuszu kalkulacyjnym z dnia 12 listopada wydają się być autentyczne. Aktualne dane na temat możliwych skutków ubocznych można znaleźć na stronie internetowej VigiAccess, która zapewnia publiczny dostęp do bazy danych WHO VigiBase. Ta baza danych zawiera listę potencjalnych skutków ubocznych produktów medycznych. To sumaryczne dane dotyczące wszystkich szczepionek dla poszczególnych chorób. Na przykład szczepionek przeciwko odrze czy też COVID-19.
W odpowiedzi na pytanie redakcji Deutsche Welle rzeczniczka WHO wyjaśniła, że liczba zgłoszeń możliwych skutków ubocznych nie jest tożsama z faktyczną liczbą skutków ubocznych związanych ze szczepieniem. Wystąpienie takich czy innych objawów może być również kwestią zbiegu okoliczności lub błędnych interpretacji.
Na stronie VigiAccess czytamy również, że: "Informacje zawarte na tej stronie nie odzwierciedlają potwierdzonego związku pomiędzy lekiem a efektem ubocznym".
WHO: Nie więcej skutków ubocznych niż w przypadku innych szczepionek
W sieciach społecznościowych nie tylko twierdzi się, że liczba zgłaszanych skutków ubocznych jest niezwykle wysoka - ma być ona również znacznie wyższa niż w przypadku szczepionek przeciwko innym chorobom. Rzeczniczka WHO zwraca jednak uwagę na to, że oczywiste jest, że w przypadku produktu medycznego, który jest podawany znacznie częściej niż inne produkty, zgłaszanych jest również znacznie więcej potencjalnych skutków ubocznych.
Trzeba wziąć tu pod uwagę proporcje - zaznacza rzeczniczka.
Według WHO do tej pory na całym świecie podano ponad osiem miliardów dawek szczepionek na covid - to więcej niż w przypadku jakiejkolwiek innej szczepionki. Biorąc to pod uwagę, "doniesienia o podejrzewanych niepożądanych skutkach szczepionek na COVID-19 nie przewyższają tych, dotyczących innych szczepionek". W stosunku do ilości podawanych dawek jest ich nawet mniej - napisała w e-mailu do DW rzeczniczka. Ogólnoświatowa kampania szczepień na covid jest przecież największą kampanią szczepień w historii ludzkości.
"Wiele fałszywych twierdzeń"
Redakcja zwróciła się również do Centrum Monitoringu w Uppsali, które prowadzi wspomnianą bazę danych. Rzecznik prasowy Centrum potwierdził, że w ostatnich miesiącach rozpowszechniano wiele fałszywych twierdzeń w związku z ich bazą danych. Rzecznik zwrócił uwagę na opublikowany niedawno raport ośrodka, który wyjaśnia liczne doniesienia o potencjalnych skutkach ubocznych. Około dziesięciu lat temu do bazy danych trafiało tylko kilka możliwych skutków ubocznych leków. Od lutego 2021 roku, jak powiedział, liczba zgłoszeń wzrosła o miliony.
"Ostatni okres szybkiego wzrostu można w dużej mierze wyjaśnić gwałtownym wzrostem liczby doniesień o szczepionkach na COVID-19" - czytamy na stronie. Celem bazy danych jest wspieranie wprowadzania nowych szczepionek poprzez gromadzenie danych na temat ich bezpieczeństwa.
Podsumowując: dane WHO i Centrum Monitoringu w Uppsali są mylnie interpretowane w mediach społecznościowych. Są to liczby absolutne nie uwzględniające proporcji. I nie dowodzą one, że szczepionki przeciwko covid mają o wiele więcej skutków ubocznych niż szczepionki przeciwko innym chorobom. Są to jedynie potencjalne skutki uboczne. Ich związku z podaniem szczepionek nie udowodniono.
Kathrin Wesolowski
