"Le Monde": Apokaliptyczne sceny w Hiszpanii. Mieszkańcy uwięzieni w całkowitej ciemności

Interia współpracuje z czołowymi redakcjami na świecie. W naszym cotygodniowym, piątkowym cyklu "Interia Bliżej Świata" publikujemy najciekawsze teksty najważniejszych zagranicznych gazet. Dziennik "Le Monde", z którego pochodzi poniższy artykuł, założono pod koniec 1944 r. Od tego czasu gazeta należy do najchętniej czytanych przez Francuzów i stanowi wiodący głos w debacie publicznej.

Klimat rodem z apokaliptycznego filmu: na obrzeżach Madrytu - oświecając sobie drogę smartfonami - mieszkańcy błądzą po ciemnych jak smoła alejkach dużego chińskiego bazaru, w poszukiwaniu latarek, świec, baterii i przenośnych odbiorników radiowych. Nieopodal w zasilanym generatorem supermarkecie Mercadona opustoszały półki z gotowymi posiłkami, zgrzewkami wody butelkowanej, papierem toaletowym i workami z węglem drzewnym.

28 kwietnia o godzinie 12.33 w całej Hiszpanii i Portugalii zgasły światła. Ogromna przerwa w dostawie prądu, której przyczyna wciąż pozostaje nieznana, szybko wpędziła Półwysep Iberyjski w prawdziwy chaos - pociągi stanęły, metro zostało zamknięte, ruch drogowy sparaliżowany, loty odwołane, łączność telefoniczna i dostęp do internetu częściowo przerwane, a terminale płatnicze i bankomaty przestały działać.

Oszczędzone zostały Baleary, Wyspy Kanaryjskie, Madera i Azory, które są podłączone do niezależnych sieci energetycznych. Nazajutrz, 29 kwietnia o godzinie 7:40, przywrócono dostawy prądu do 99 proc. hiszpańskich i 95 proc. portugalskich domów.

- Na pięć sekund straciliśmy 15 gigawatów [GW], czyli około 60 proc. zapotrzebowania na energię elektryczną w tamtym czasie - oznajmił w poniedziałek po godz. 23, w przemówieniu po nadzwyczajnym posiedzeniu Rady Bezpieczeństwa Narodowego, premier Hiszpanii Pedro Sanchez. - Nie udało nam się jeszcze ustalić, co spowodowało to zniknięcie. Analizowane są wszystkie możliwe przyczyny i żadna nie jest wykluczona - dodał.

W ciągu dnia w mediach pączkowały kolejne hipotezy, począwszy od złośliwego ataku po możliwy incydent na linii wysokiego napięcia. Jednakże przewodniczący Rady Europejskiej i były premier Portugalii Antonio Costa przekazał w mediach społecznościowych, że "na tym etapie nie ma żadnych oznak cyberataku". Obecny szef portugalskiego rządu Luis Montenegro podczas konferencji prasowej zapewnił natomiast, że "źródło załamania nie znajdowało się w Portugalii".

Dyrektor operacyjny hiszpańskiej sieci elektroenergetycznej (Red Electrica de España, REE), Eduardo Prieto, wyjaśnił, że "bardzo silne wahania w przepływach energii" spowodowały nagły spadek napięcia i odłączenie Hiszpanii od sieci europejskiej. -To wydarzenie absolutnie wyjątkowe i bezprecedensowe - podsumował.

O godzinie 12.33 - kiedy nastąpiła awaria - na hiszpańskiej sieci kolejowej kursowało ponad 110 pociągów. Operator Renfe, zarządca sieci kolejowej Adif i Wojskowa Jednostka Ratownicza w ciągu dnia i wieczorem zdołali ewakuować 35 tys. pasażerów. Mimo starań, w nocy z poniedziałku na wtorek, trzy pociągi znajdujące się w trudno dostępnych rejonach wciąż czekały na ratunek.

W Madrycie, podobnie jak w Lizbonie, Barcelonie i Porto, niespodziewanie zatrzymało się metro, którego pasażerowie musieli dostać się po torach do najbliższej stacji, by następnie spróbować kontynuować podróż zatłoczonym autobusem. Zgasła również sygnalizacja świetlna, co spowodowało ogromne korki - zwłaszcza w hiszpańskiej stolicy, gdzie przejechanie 20 kilometrów zajmowało niekiedy ponad pięć godzin.

Strażacy ruszyli na pomoc tysiącom osób uwięzionych w windach: w Katalonii przeprowadzono ponad 600 takich interwencji, a w Madrycie 300.

Samorządy poprosiły mieszkańców o ograniczenie planowanych podróży do minimum, a szpitale odwołały mniej pilne wizyty, aby skupić się na nagłych przypadkach, korzystając przy tym z zapasowych generatorów. Aby pomóc osobom, które nie były w stanie dotrzeć do swoich domów, około 15 dworców kolejowych w Hiszpanii pozostawało otwartych przez całą noc.

Dzięki generatorom udało się utrzymać działalność lotnisk - ale odwołano kilkaset lotów. Wyposażone w generatory supermarkety kontynuowały obsługę klientów; pozostałe musiały jednak chwilowo zawiesić działalność. W małych sklepikach obsługiwano jedynie osoby posiadające gotówkę.

O godzinie 12.33 piec piekarni w położonym nieopodal Madrytu, niewielkim miasteczku Villanueva de la Canada, nagle się zatrzymał. Jak wspomina Paula Lopez, stało się to tuż przed rozpoczęciem pieczenia bagietek.

- Wiele supermarketów musiało się zamknąć. Gdy tylko ludzie zdali sobie sprawę, że nie ugotują nic w domu - a to może się przeciągnąć - przed piekarnią ustawiła się ogromna kolejka. Sprzedałam cały chleb i wszystkie quiche - wspomina 25-latka, jednocześnie rozpaczliwie próbując ręcznie opuścić elektryczną żaluzję swojego lokalu.

Obok niej siedziała zaniepokojona klientka, 70-letnia Antonia Tirado. - To wygląda na cyberatak. Boję się, że jeśli sytuacja będzie się powtarzać, ludzie zaczną się denerwować i dojdzie do zamieszek - przyznała widocznie zmartwiona.

Aby zwiększyć bezpieczeństwo, hiszpańskie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych rozmieściło dodatkowych 15 tys. funkcjonariuszy policji i tyle samo strażników cywilnych.

8 z 13 dotkniętych blackoutem wspólnot autonomicznych (silnie zdecentralizowanych regionów) zwróciło się do rządu w Madrycie z prośbą o ogłoszenie maksymalnego poziomu gotowości na ich terytorium, czyli stanu "nadzwyczajnego". Pozwoli on na przekazanie zarządzania kryzysem rządowi centralnemu. Wśród wspomnianych regionów jest: Andaluzja, Walencja czy region Madrytu.

Aby przywrócić elektryczność, rząd zmobilizował autonomiczne elektrownie wodne i elektrownie gazowo-cieplne o cyklu łączonym, a także uzyskał wsparcie francuskiego zarządcy sieci elektroenergetycznej RTE, który "zwiększył swoją pomoc dla Hiszpanii do 2000 megawatów za pośrednictwem linii energetycznych, które zaopatrują Katalonię i hiszpański Kraj Basków z Francji".

41-letnia fryzjerka Soraya Roman siedziała na chodniku przed zamkniętymi drzwiami swojego salonu. - Próbuję dzwonić do moich klientów, żeby powiedzieć im, żeby nie przychodzili, ale nie mogę złapać sygnału. To szaleństwo czuć się tak bezbronnym i zależnym - rozpaczała.

Francesco Pierfelicie, 39-letni właściciel włoskiej restauracji, przechodził obok niej w drodze do domu z torbą pełną jedzenia na wynos w ręku. - Nie mogę ani otworzyć mojej restauracji, bo drzwi są automatyczne, ani dostać się do chłodni. Obawiam się, że będę musiał wyrzucić jej zawartość. Nie mogę też otworzyć drzwi do garażu, w którym stoi mój samochód... A on również jest elektryczny - dodał.

Artykuł przetłumaczony z "Le Monde".

Autorka: Sandrine Morel

Tekst dostępny w oryginale na stronie "Le Monde"

Tłumaczenie: Nina Nowakowska

Tytuł, lead, śródtytuły oraz skróty pochodzą od redakcji