78. rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego. O tych faktach trzeba pamiętać
Dziś obchodzimy 78. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego. To jeden z najważniejszych dni w historii Warszawy i Polski. Wyszczególniamy więc najważniejsze informacje na temat tego wydarzenia. Przypominamy, ile dni trwało Powstanie Warszawskie, jaki miało przebieg i skutki.
Powstanie Warszawskie to największa bitwa stoczona w czasie II wojny światowej pomiędzy organizacją podziemną a wojskami okupacyjnymi. Pomimo przegranej, ogromnych strat i zniszczeń dla Polaków jest to wydarzenie szczególne, które rok w rok wspominamy z szacunkiem dla żołnierzy i ludności cywilnej, którzy oddali życie za naszą ojczyznę.
Powstanie Warszawskie było fenomenem w skali całej okupowanej Europy. Powstańcy udowodnili, że pomimo braków w ciężkim uzbrojeniu i rażącej przewagi wroga, są w stanie walczyć z okupantem przez ponad dwa miesiące.
Na pamiątkę ich heroicznego poświęcenia w stolicy 1 sierpnia organizowane są oficjalne uroczystości, koncerty, pokazy filmowe i spotkania z weteranami, którzy brali udział w walkach o wolną Polskę. Podczas godziny "W" w całym kraju rozbrzmiewają natomiast syreny alarmowe, dające znak, aby się zatrzymać i minutą ciszy uczcić pamięć poległych.
Spis treści:
Powstanie Warszawskie: Kiedy i o której godzinie wybuchło?
Powstanie Warszawskie oficjalnie rozpoczęło się 1 sierpnia 1944 roku o godzinie 17.00, określanej również jako Godzina W. Trzeba jednak pamiętać, że tak naprawdę już około godziny 14:00 na ul. Krasińskich w dzielnicy Żoliborz doszło do pierwszych starć z okupantami. Oddział niemiecki natknął się wówczas na oddział Armii Krajowej transportujący broń.
Powstanie Warszawskie: Jak długo trwało i kto zwyciężył?
Powstanie Warszawskie trwało 63 dni, aż do podpisania w Ożarowie układu o zaprzestaniu działań wojennych w Warszawie. Choć stolica broniła się znacznie dłużej niż zakładano, był to moment, w którym nie było już perspektyw prowadzenia dalszych działań. Powstańcy pragnęli wyzwolić Warszawę spod okupacji armii hitlerowskiej przed przybyciem sowietów, aby zapewnić Polsce suwerenność po zakończeniu wojny. Niestety starcie z bardzo dobrze uzbrojoną armią niemiecką okazało się zbyt trudne.
Pomimo heroicznych walk powstańców z wojskami niemieckimi zwyciężyła III Rzesza, a żołnierze AK zostali uznani za jeńców wojennych. Powstanie warszawskie ostatecznie upadło 2 października 1944 roku.
Powstanie Warszawskie: Jaki miało przebieg?
31 lipca 1944 r. generał Tadeusz Bór-Komorowski wyznaczył "godzinę W" na 17:00 dnia kolejnego. Opracowano plan, zgodnie z którym 1 sierpnia miał rozpocząć się atak na strategicznym znaczeniu. Zamysł był prosty. Po opanowaniu mostów, węzłów komunikacyjnych i magazynów, żołnierze Armii Krajowej mieli walczyć, oczekując na wsparcie Armii Czerwonej.
Pomiędzy 2 a 4 sierpnia powstańcom udało się uzyskać przewagę w Śródmieściu, w części Starego Miasta, Powiśla, Dolnego Mokotowa, Żoliborza i Powiśla. Pomimo słabego uzbrojenia, powstańcom udało się opanować kilka ważnych budynków tj. wieżowiec Prudential na pl. Napoleona, ratusz na pl. Teatralnym czy areszt przy ul. Daniłowiczowskiej.
W ciągu kilku dni hitlerowcy zorganizowali ofensywę. 5 sierpnia miała miejsce tzw. "czarna sobota", czyli masowy mord na ludności cywilnej, który miał złamać opór polskich wojsk. Zabito wówczas około 40 tys. osób. W dniach od 5 do 11 sierpnia Niemcom udało się odbić Ochotę. Prowadzono również krwawe walki w płn. części śródmieścia, na Żoliborzu, Mokotowie.
Powstańcy próbowali zdobyć Dworzec Główny, jednak bezskutecznie. Hitlerowcy prowadzili natomiast działania na Starym Mieście, które ostatecznie udało im się opanować w dniach 1-2 września. Wymusiło to na warszawiakach ewakuację kanałami do Śródmieścia i na Żoliborz. Następnie armia wroga zabrała się za pacyfikację Powiśla i Czerniakowa, w wyniku czego nie działała już elektrownia.
23 września stracono ostatni punkt oporu na Czerniakowie. Walki przeniosły się do Mokotowa, gdzie broniono się do 26 września 1944. 30 września skapitulował Żoliborz, w którym powstańcy od początku Powstania Warszawskiego stawiali skuteczny opór nacierającym Niemcom.
Polacy nie mieli już szans wygrać tego starcia. Środkowa "wolna" część miasta była odcięta od Wisły i otoczona przez wroga. Powstańcom brakowało amunicji, wody i żywności, a jedyną szansą na ocalenie stolicy była Armia Czerwona. Stalin nazwał jednak zryw wolnościowy "lekkomyślną awanturą, podjętą bez wiedzy dowództwa radzieckiego". Warszawa ostatecznie poddała się więc 2 października 1944 roku.
Powstanie Warszawskie: Jakie miało skutki?
Gdy tylko wybuchło Powstanie Warszawskie, Reichsfuehrer SS Heinrich Himmler wydał rozkaz wojskom III rzeszy: „Każdego mieszkańca należy zabić, nie wolno brać żadnych jeńców, Warszawa ma być zrównana z ziemią i w ten sposób ma być stworzony zastraszający przykład dla całej Europy". Niestety wrogim oddziałom w dużym stopniu udało się zrealizować ten plan.
- Lewobrzeżna część miasta została zrujnowana w około 84 procentach. Hitlerowcy zrównali z ziemią najważniejsze zabytki, budynki użyteczności publicznej oraz domy mieszkalne.
- Historycy szacują, że śmierć poniosło około 10 tysięcy polskich żołnierzy i ponad 150 tysięcy cywilów. Po kapitulacji z Warszawy wypędzonych zostało też prawie 500 tysięcy mieszkańców.
- Część historyków zwraca uwagę, że mimo strat Powstanie Warszawskie nie było nadaremne, ponieważ pod względem politycznym zademonstrowało dążenie Polaków do odzyskania i utrzymania niepodległości
78. rocznica Powstania Warszawskiego. W tych miastach nie usłyszymy syren
Upamiętnianie Powstania Warszawskiego syrenami alarmowymi 1 sierpnia to już tradycja, jednak w tym roku nie usłyszymy ich w całym kraju. W stolicy punktualnie o godzinie 17 usłyszymy je jak zawsze. Podobnie w Gdańsku i Gdyni. Inaczej będzie jednak w Sopocie oraz Poznaniu, gdzie postanowiono nie uruchamiać syren z uwagi na uchodźców z Ukrainy.
Czytaj również:
Zobacz także:
