Skąd się wziął zwyczaj kolędy? Czy koperta to obowiązek wiernych? Wyjaśniamy
Co roku, po świętach, na wiernych czeka kolęda, czyli wizyta księdza. Tradycja praktykowana jest od lat, a podczas niej odbywa się wspólna modlitwa, święcenie domu i rozmowa z jego mieszkańcami. Z tym zwyczajem wiąże się także wręczenie koperty z daniną. Czy trzeba przyjąć księdza po kolędzie i dać mu pieniądze? Wyjaśniamy.
Spis treści:
Kolęda 2023/2024. Skąd się wziął ten zwyczaj?
Kolędowanie, czyli inaczej wizyta duszpasterska, to nic innego jak spotkanie z księdzem w domu wiernych. Zwyczaj wywodzi się jeszcze ze średniowiecza. Właśnie wtedy księża zaczęli odwiedzać domy wiernych ze swojej parafii w okresie Świąt Bożego Narodzenia.
Na przełomie XV i XVI wieku kolęda miała służyć zwalczaniu praktyk zabobonnych. Podczas wizyt dochodziło nawet do konfiskowania ksiąg, które były uznawane przez Kościół za heretyckie.
Po soborze trydenckim wizyty duszpasterskie zaczęły być częścią odnowy Kościoła. Z tego powodu w 1601 roku biskup krakowski Bernard Maciejowski wystosował list do proboszczów. W wiadomości zawarte zostały wszelkie wskazówki i instrukcje, jak powinna wyglądać kolęda. Duchowni mieli również sporządzać notatki według specjalnego formularza. Biskup także zarządził wcześniejsze informowanie wiernych o tym, że w ich progach stawi się ksiądz.
W XVII wieku natomiast zaczęto piętnować oczekiwanie daniny od parafian podczas kolędy. XVIII wiek był z kolei czasem, w którym starano się ujednolicić wizyty księży na terenie wszystkich diecezji. Obecna kolęda niewiele różni się od tego, co zostało ustalone w latach 1922-1928.
Czy trzeba przyjąć księdza po kolędzie?
Nie ma obowiązku przyjmowania księdza po kolędzie. To czy osoba wierząca, obchodząca Święta Bożego Narodzenia, wpuści do siebie wizytę duszpasterską, jest tylko i wyłącznie jej wyborem.
W przepisach Kodeksu kanonicznego również nie ma wspomniane o tym, że wierny zobowiązany jest do przyjęcia księdza po kolędzie. Kodeks nakazuje jedynie duchownym odwiedzanie domów, poznanie wiernych i ich problemów.
Czy księdzu po kolędzie trzeba dać kopertę?
Dawanie księdzu na wizycie duszpasterskiej koperty jest całkowicie dobrowolne i nie trzeba tego robić. Daninę może dać każdy, kto tego chce. Duchowny nie ma prawa zmusić swoich parafian do przekazania pieniędzy na kościół.
Mimo to dawanie koperty księdzu jest zwyczajem. Jeśli ktoś to robi, kwotę powinien dostosować indywidualnie do swojej sytuacji finansowej. Nie należy kierować się ogólnymi informacjami, czy tym, ile ktoś inny włożył do koperty.
Skąd tradycja dawania kopert księdzu podczas kolędy?
Tradycja z dawaniem koperty księdzu po kolędzie sięga XVII wieku. Właśnie wtedy księża podczas wizyty duszpasterskiej zaczęli pobierać od wiernych daninę. Pieniądze zbierane były nawet od wyznawców innych religii, którzy zamieszkiwali Prusy Królewskie.
Danina dla kościoła przekazywana była w postaci pieniędzy tylko w miastach. Na wsiach za to duchowni brali kiełbasy, sery, grzyby, orzechy lub owoce.
Niedługo później jednak zaczęto potępiać takie praktyki. Domagano się, aby danina była dobrowolna i po czasie taką ją właśnie ustanowiono. Wyjątkiem były Prusy oraz Śląsk.
