Małpia ospa. Co to za choroba? Po raz pierwszy objawy tej odmiany ospy zaobserwowano w 1958 roku w kolonii małp, na których prowadzono badania naukowe. Stąd wzięła się nazwa - małpia ospa, choć znacznie częściej wirusa przenoszą gryzonie. Przez wiele lat przypadki zachorowań wśród ludzi były rzadkie i pojawiały się głównie w Afryce. Zarażenie się człowieka odnotowano dopiero 12 lat po odkryciu choroby. O małpiej ospie głośniej zrobiło się już w 2018 roku po potwierdzeniu zachorowań na terenie Wielkiej Brytanii, jednak niedługo potem pojawiło się znacznie poważniejsze zagrożenie - pandemia COVID-19. Zobacz więcej: Małpia ospa. Objawy, przebieg, powikłania W 2022 roku wielu chorych zaraziło się od nosicieli na kontynencie i ten fakt najbardziej niepokoił epidemiologów. Do tej pory prawie wszystkie przypadki w Europie stwierdzano u osób powracających z Afryki. Małpia ospa. Jakie ma objawy? Pierwsze objawy małpiej ospy nie różnią się od wielu innych zakażeń, co znacznie utrudnia prawidłową diagnozę. W początkowej fazie pojawia się ogólne osłabienie, bóle głowy i mięśni, a także dość wysoka gorączka (powyżej 38,5 stopni). Wyraźnie powiększone są też węzły chłonne. Charakterystyczna wysypka zaczyna rozwijać się na skórze w ciągu 72 godzin od wystąpienia pierwszych dolegliwości. Na początku przybiera postać płaskich plam, które z czasem wypełniają się płynem. Zazwyczaj najszybciej można je zauważyć na twarzy i w jamie ustnej. Z czasem wysypka zaczyna zajmować kolejne fragmenty ciała: wewnętrzną część dłoni i podeszwy stóp;pachwiny i genitalia;okolice odbytu. Zobacz więcej: Jednoczesne zakażenie wirusami małpiej ospy, SARS-CoV-2 i HIV. Pierwszy taki przypadek Zmiany swędzą i utrzymują się na skórze około 10 dni, zanim wyschną i odpadną, a na ich miejscu zacznie pojawiać się nowy naskórek. Po wysypce zostają blizny, szczególnie jeżeli przekłujemy lub rozdrapiemy pęcherze. Według danych WHO choroba trwa zwykle od 2 do czterech tygodni, a pierwsze symptomy pojawiają się w ciągu 3 tygodni od kontaktu z nosicielem wirusa. Wśród ludzi małpia ospa przenosi się drogą płciową oraz poprzez kontakt z płynami ustrojowymi lub skórą zakażonego, który zaraża. Rzadziej dochodzi do zakażenia drogą kropelkową, ale nie można wykluczyć zarażenia tylko podczas przebywania w tym samym pomieszczeniu, co chory. Najciężej małpią ospę przechodzą dzieci, kobiety w ciąży i osoby starsze. Śmiertelność w tej chorobie szacuje się na 3-6 proc. Zachorowania na małpią ospę w Polsce Pierwszy przypadek małpiej ospy w Polsce odnotowano 10 czerwca 2022 roku w Warszawie, a drugi we Wrocławiu. Do końca lipca było ich już ponad 80. Szczególnie w Poznaniu pierwszy kontakt z wirusem MPXV był wyjątkowo intensywny - w podobnym czasie stwierdzono go u aż czworga pacjentów. Co ciekawe, tylko dwóch podróżowało razem. Do marca 2023 na terenie kraju chorowało 215 osób, z czego zaledwie dwa przypadki były w tym roku - jeden w styczniu, drugi w lutym. Na ten moment nie ma nowych informacji o kolejnych zachorowaniach. Wydaje się, że na ten moment sytuacja epidemiologiczna jest stabilna. Nie można jednak zapominać, że nie znamy dokładnego mechanizmu, który doprowadził do pojawienia się choroby w ponad 20 krajach na przestrzeni kilku tygodni zeszłego roku. Testy i szczepienia na małpią ospę Zakażenie małpią ospą potwierdza się testem wykonanym metodą PCR, podobnym do tego, który wykrywa wirusa SARS-CoV-2. Zarówno chorzy, jak i osoby, z którymi miały one kontakt, są kierowane na 21-dniową kwarantannę. Leczenie choroby jest objawowe, stosuje się przede wszystkim leki przeciwwirusowe. W 2022 roku Europejska Agencja Leków zatwierdziła do leczenia małpiej ospy tekowirymat - dawniej stosowany do leczenia ospy prawdziwej. Zobacz więcej: Małpia ospa może dawać nietypowe objawy Wirusy wywołujące małpią ospę i ospę prawdziwą są do siebie bardzo podobne genetycznie. Dzięki temu w walce z małpią ospą skuteczna okazuje się szczepionka dawniej wykorzystywana przeciwko ospie prawdziwej. Jej efektywność szacuje się obecnie na 85 proc., która z czasem spada, jednak nawet po kilkudziesięciu latach może przyczyniać się do zwiększonej odporności na te szczepy wirusów. Ospa prawdziwa to jedyna choroba w historii, którą udało się eradykować - całkowicie usunąć ze środowiska naturalnego. WHO ogłosiła zwycięstwo w 1980 roku. Osiągnięto je dzięki powszechnym programom szczepień, które w Polsce prowadzono od 1951 aż do całkowitej eliminacji wirusa. Czytaj także: Sztuczna inteligencja może pomóc w diagnostyce raka Naukowcy doszli do niepokojących wniosków: Jedzenie frytek może prowadzić do depresji Dotkliwe braki leków w Europie. Niedobory także w Polsce [LISTA] Zobacz również: