Kiedy boli nas ząb prosimy o pilną interwencję dentystę, kiedy skręcimy kostkę bez wahania zwracamy się o pomoc do ortopedy, ale w przypadku pojawienia się poważnych problemów psychicznych czy emocjonalnych często bagatelizujemy temat. To błąd, bo kondycja psychiczna ma ogromny wpływ na nasze zdrowie. Bardzo ważnym elementem troski o higienę psychiczną jest właściwe zarządzanie emocjami takimi jak złość, lęk, smutek. Równie istotne dla naszej formy psychicznej jest budowanie bliskich relacji z rodziną, przyjaciółmi, sąsiadami czy regularna aktywność fizyczna. Dopóki nasza codzienność oparta była o dobrze znane i oswojone reguły, większość z nas czuła się komfortowo i bezpiecznie. Niestety pandemia i związana z nią izolacja radykalnie zmieniła rzeczywistość, a ta społeczna rewolucja szczególnie dotkliwie dotknęła młodych ludzi, którzy dopiero uczą się prawidłowego rozpoznawania emocji czy tworzenia bliskich więzi społecznych. Zamknięcie szkół, zdalne nauczanie i brak kontaktu z rówieśnikami sprawiły, że część dzieci i nastolatków odczuwało cierpienie i samotność oraz brak motywacji do podstawowych codziennych czynności. Według danych opublikowanych przez ONZ, blisko 40% osób w okresie dojrzewania w czasie lockdownu było bardziej nerwowych, drażliwych i odczuwało niepokój. Ta nieoczekiwana sytuacja negatywnie odbiła się także na psychice polskich dzieci i młodzieży. Dlatego jednym z priorytetów systemu ochrony zdrowia w naszym kraju jest przeprowadzenie ogólnopolskiej kampanii społecznej "Powiedz, co czujesz. Zdemaskuj emocje", dzięki której dzieci, młodzież oraz ich rodzice i opiekunowie dowiedzą się, kiedy należy skorzystać z profesjonalnej pomocy psychologicznej i gdzie jej szukać. Realizacja tego projektu i szerokie informowanie o dostępnych formach wsparcia jest tym bardziej istotne, że zmienia się model systemu pomocy dla młodych ludzi z problemami psychicznymi i emocjonalnymi: Łatwiejszy dostęp do fachowej pomocy połączony z akcją informacyjną ma zminimalizować wpływ negatywnych skutków epidemii na psychikę młodych ludzi. Tym bardziej, że w czasie pandemii dzieci i nastolatki miały ograniczony kontakt m.in. z nauczycielami i pedagogami, a tym samym utrudniony dostęp do źródeł informacji o wsparciu psychologicznym. Problemami, na które zwrócono uwagę przy opracowaniu zakresu merytorycznego kampanii były takie problemy jak m.in.: brak wiedzy o formach pomocy dla dzieci i młodzieży finansowanych ze środków publicznych, fałszywe opinie na temat zaburzeń psychicznych, wstyd i lęk przed skorzystaniem z profesjonalnego wsparcia oraz brak dostatecznej wiedzy na temat zakresu pomocy oferowanej przez psychologa, psychoterapeutę, psychiatrę dzieci i młodzieży. Jednym z kluczowych elementów Kampanii będzie promowanie specjalnej infolinii 800 12 12 12 oferującej doraźne wsparcie psychologiczne i prawne dzieciom, młodzieży oraz ich opiekunom. Istotne jest także upowszechnienie informacji o działalności ośrodków środowiskowej opieki psychologicznej i psychoterapeutycznej - I poziomu referencyjnego nowego systemu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. To ośrodki, które powstały stosunkowo niedawno - pierwsze z nich otwarto w kwietniu 2020 roku, wiele działa dopiero kilka miesięcy. Dlatego ważne jest aby zwiększyć świadomość dotyczącą możliwości skorzystania z ich oferty. Ośrodki I poziomu to placówki zatrudniające specjalistów - psychologów, psychoterapeutów i terapeutów środowiskowych. Mogą zgłaszać się do nich rodzice, dzieci oraz młodzież (osoby poniżej 18 r.ż. muszą posiadać zgodę opiekuna prawnego na korzystanie ze świadczeń) w przypadku występowania niepokojących objawów związanych z problemami psychicznymi. Co istotne przy zgłoszeniu do ośrodka niepotrzebne jest skierowanie czy wcześniejsza wizyta u lekarza psychiatry. W ramach pomocy oferowanej w ośrodkach można skorzystać m.in. z porady psychologicznej, psychoterapii indywidualnej, rodzinnej oraz grupowej. Praca ośrodka powinna być oparta przede wszystkim współpracy z rodziną pacjenta oraz jego środowiskiem szkolnym. Z tego powodu zalecany jest wybór ośrodka jak najbliżej miejsca zamieszkania. Obecnie umowy na udzielanie świadczeń podpisało 327 ośrodków na terenie Polski. Wsparcie przez nich oferowane jest dostępne we wszystkich województwach. Więcej na ten temat można znaleźć na stronie: gov.pl/opiekapsychologiczna By uświadomić sobie istnienie problemu ze zdrowiem psychicznym lub emocjonalnego, trzeba umieć go dostrzec i właściwie ocenić. Dlatego jednym z celów Kampanii będzie także przekazywanie rzetelnej wiedzy na temat profilaktyki zdrowotnej, objawów które powinny zaniepokoić najbliższe otoczenie młodego człowieka oraz ośrodków, do których będzie się można zgłosić z prośbą o pomoc. "W całej Polsce powstaje blisko 400 ośrodków środowiskowej opieki psychologicznej -i psychoterapeutycznej dla dzieci i młodzieży, w których czekać na nich będą psycholodzy, psychoterapeuci i terapeuci środowiskowi. Będzie to pierwszy, podstawowy poziom systemu opieki. W ramach drugiego funkcjonować będą Centra Zdrowia Psychicznego, gdzie będzie można skonsultować się z lekarzem-psychiatrą dzieci i młodzieży oraz skorzystać z pomocy dziennego oddziału psychiatrycznego. Natomiast poziom trzeci obejmować będzie Ośrodki Wysokospecjalistycznej Całodobowej Opieki Psychiatrycznej. Dzięki temu rozwiązaniu szpitale zostaną odciążone, a młody człowiek otrzyma szybciej pomoc adekwatną do jego stanu zdrowia - wyjaśnia Minister Zdrowia Adam Niedzielski. Treści publikowane w trakcie kampanii będą aktualizowane w oparciu o najnowsze dane dotyczące sytuacji epidemiologicznej w kraju. Ponadto w komunikatach będzie kładziony szczególny nacisk na pilny kontakt z numerem alarmowym (112) lub najbliższym oddziałem SOR w przypadku pojawienia się sytuacji zagrażającej życiu lub zdrowiu młodego człowieka. Śledząc artykuły i teksty będzie się można również dowiedzieć o warunkach uzyskania pomocy w placówkach. Część podejmowanych w trakcie projektu działań informacyjnych dotyczyć będzie także sposobów zapobiegania stygmatyzacji i autostygmatyzacji. Wynika to z faktu, że spora grupa dzieci i nastolatków niechętnie rozmawia o swoich problemach emocjonalnych i boi się poprosić o pomoc. Lęk przed oceną najbliższego otoczenia i szkodliwe stereotypy mogą sprawić, że osoby, które nigdy nie korzystały z psychoterapii czy konsultacji psychologicznej mogą obawiać się kontaktu z placówkami udzielającymi tego typu wsparcia. Dlatego jednym z celów Kampanii będzie także przedstawienie ośrodków oferujących profesjonalne wsparcie jako miejsc przyjaznych, a psychiatrów, psychologów i psychoterapeutów dzieci i młodzieży jako godnych zaufania, doświadczonych specjalistów. Warto pamiętać, że problemy psychiczne i emocjonalne, dzięki właściwej diagnozie i odpowiedniej terapii można skutecznie leczyć.