Komfort i równowaga psychiczna to podstawa właściwego rozwoju młodych, dojrzewających organizmów. Dlatego, kiedy w zachowaniu dziecka lub nastolatka pojawią się nagłe, niepokojące zmiany, dorośli nie powinni ich lekceważyć. Na jakie symptomy zwrócić uwagę? Jeśli młody człowiek był dotąd otwarty, towarzyski i chętnie spotykał się z rówieśnikami, a nagle stał się wycofany, introwertyczny i nie chce wychodzić z domu. Jeśli ma problemy z koncentracją, cierpi z powodu bezsenności. Gdy nieoczekiwanie pojawiają się problemy w nauce i niechęć do szkoły, zwłaszcza gdy wcześniej nie było tego typu trudności. - Czasem mogą się nawet pojawić objawy somatyczne, takie jak bóle głowy, wymioty. Nie zawsze od razu będzie potrzebna wizyta u psychiatry. Jeśli młoda osoba sobie nie radzi, przeżywa przewlekły kryzys, może być potrzebna opieka psychoterapeutyczna. Natomiast, jeżeli wystąpi jakiekolwiek zagrożenie dla życia i zdrowia młodego pacjenta, pojawią się zamiary samobójcze, nasilenie objawów psychotycznych lub depresyjnych, trzeba się pilnie zgłosić do psychiatry. W takiej sytuacji konieczne może być rozpoczęcie farmakoterapii - tłumaczy prof. Agnieszka Słopień, kierownik Kliniki Psychiatrii Dzieci i Młodzieży Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu i konsultant krajowy w dziedzinie psychoterapii dzieci i młodzieży. Gdzie szukać profesjonalnego wsparcia i jak dobrać rodzaj pomocy adekwatny do stanu zdrowia dziecka, cierpiącego z powodu problemów psychicznych i emocjonalnych? Wątpliwości rodziców i opiekunów pomoże rozwiać ogólnopolska kampania społeczna pod hasłem "Powiedz, co czujesz. Zdemaskuj emocje" zorganizowana przez Ministerstwo Zdrowia. Celem projektu jest bowiem dotarcie z informacją o dostępnych formach pomocy psychologicznej i psychiatrycznej finansowanej ze środków publicznych do jak największej liczby osób. Dzięki realizowanej właśnie reformie ochrony zdrowia psychicznego szybkie i skuteczne wsparcie psychologiczne lub psychiatryczne będzie znacznie bardziej dostępne niż dotychczas. - Dzięki tym zmianom młodzi ludzie w kryzysie psychicznym trafią pod opiekę doświadczonego psychologa lub psychoterapeuty, zanim problem się rozwinie i konieczne będzie leczenie farmakologiczne lub hospitalizacja. Będzie to możliwe, ponieważ rozbudowujemy sieć ośrodków środowiskowej opieki psychologicznej i psychoterapeutycznej dla dzieci i młodzieży. Już teraz na terenie całego kraju funkcjonuje 334 tego typu placówek, a docelowo ma ich być około 400. Mamy nadzieję, że rodzicom i dzieciom łatwiej będzie pokonać obawy przed skorzystaniem z fachowej pomocy, jeśli będzie ona tuż za rogiem, na terenie ich miasta czy powiatu - zapewnia Minister Zdrowia Adam Niedzielski. Nowy model opieki psychiatrycznej i psychologicznej opiera się na trzech poziomach. Ośrodki środowiskowej opieki psychologicznej i psychoterapeutycznej dla dzieci i młodzieży, o których wspominał Szef Resortu Zdrowia, to pierwszy z nich. Drugi poziom obejmuje Centra Zdrowia Psychicznego, gdzie można umówić się z psychiatrą dzieci i młodzieży oraz otrzymać skierowanie na oddział dzienny psychiatryczny. Trzeci stopień to ośrodki wysokospecjalistycznej całodobowej opieki psychiatrycznej. Warunkiem rozpoczęcia psychoterapii, w przypadku osób niepełnoletnich, jest uzyskanie zgody rodziców lub opiekunów. Aby umówić się na konsultację z psychologiem, czy psychoterapeutą, nie będzie potrzebne skierowanie od lekarza. Co ważne, z profesjonalnego wsparcia mogą skorzystać również młodzi ludzie, którzy nie są objęci ubezpieczeniem zdrowotnym. Można również otrzymać doraźną pomoc bez wychodzenia z domu. Wystarczy skorzystać ze specjalnej infolinii - 800 12 12 12, która jest bezpłatna i działa przez 24 godziny, 7 dni w tygodniu. Ekspert, który którzy odbierze telefon, pomoże zrozumieć, co dzieje się z psychiką młodego człowieka, oceni czy potrzebne jest profesjonalne wsparcie i pomoże je sprawnie zorganizować. Infolinia to wspólny projekt Ministerstwa Zdrowia i Rzecznika Praw Dziecka. Natomiast osoby, które zamiast rozmawiać o swoich problemach wolą je opisać, mogą skorzystać z czatu dostępnego na stronie internetowej Rzecznika Praw Dziecka. Ta czynność nie wymaga logowania, ani instalowania żadnej aplikacji. Jeśli natomiast opiekunowie będą mieć jakiekolwiek podejrzenia, że życie i zdrowie młodego człowieka jest zagrożone, trzeba bez wahania zadzwonić pod numer alarmowy (112), lub skontaktować się z najbliższym Szpitalnym Oddziałem Ratunkowym (SOR). Dodatkowym, niezwykle ważnym wsparciem dla dziecka lub nastolatka w trakcie leczenia psychiatrycznego lub psychoterapii powinni być najbliżsi: rodzice, opiekunowie, przyjaciele. Jak postępować w takiej sytuacji, a jakich słów i zachowań unikać? - W momencie, kiedy ktoś absolutnie nie ma energii i nie jest się w stanie zmobilizować do czegokolwiek, mówienie, żeby się pozbierał, ogarnął, przestał lenić, powoduje u niego tylko wyrzuty sumienia i nasilenie objawów rezygnacyjnych. Trzeba po prostu być z tą osobą. Jeśli objawy są bardzo silne, występuje ciężka depresja, a młody człowiek nie jest w stanie wstać z łóżka, ubrać się, to zachęcanie do prostych aktywności, takich jak wyjście na spacer z psem, jest bardzo ważne. Dziecko lub nastolatek musi mieć poczucie, że jest obok ktoś, kto się o niego troszczy, dzięki komu może czuć się bezpiecznie - wyjaśnia prof. Agnieszka Słopień.