<a href="http://sztukatulka.pl/index.php/2015/02/20/przedphotoshopowe-fotosztuczki-z-xix-wieku/" target="_blank">Więcej zdjęć znajdziesz TUTAJ</a>. Jedną z pierwszych sztuczek było nakładanie dwóch ujęć na dagerotypach, co pozwalało uzyskać "efekt humorystyczny". Retusz i jego wszelkie odnogi szybko wkradł się do fotografii, urozmaicając dostępne w owym czasie techniki. Gdy nie było Photoshopa, zdjęcia były retuszowane ręcznie. Używano w tym celu farb, tuszu, a nowe kompozycje składano w ciemni z fragmentów innych zdjęć. Wszystko to wymagało zegarmistrzowskiej precyzji, cierpliwości i zdolności artystycznych. W fotografii krajobrazowej, jeśli trzeba było poradzić sobie z prześwietlonym obrazem, nakładano różne zdjęcia, wybierając z nich te "poprawne" fragmenty kompozycji. Znane były również zdjęcia z "duchami", w których - dla uzyskania upiornego efektu - nakładano kilkanaście ujęć. Manipulacje te były również stosowane w reklamach różnorakich produktów, a także przez środowiska artystyczne - głównie surrealistów. Najbardziej kontrowersyjne było wykorzystywanie manipulacji do celów politycznych i propagandowych. Pojawiały się na przykład fotografie ze spotkań, które się nigdy nie odbyły. WIĘCEJ: <a href="http://sztukatulka.pl/index.php/2015/02/20/przedphotoshopowe-fotosztuczki-z-xix-wieku/" target="_blank">Przedphotoshopowe fotosztuczki z XIX wieku</a> <a href="http://sztukatulka.pl/index.php/2015/02/18/niezwykla-przyjazn-psa-i-sowy/">Niezwykła przyjaźń psa i sowy</a> <a href="http://sztukatulka.pl/index.php/2015/01/18/rekoleki/" target="_blank">Rękolęki</a>