W środę w Krakowie rozpoczęła się pierwsza międzynarodowa konferencja naukowa poświęcona tematowi rabunku i germanizacji polskich dzieci w czasie II wojny światowej. Otworzyło ją wystąpienie prof. dr. hab. Jacka Chrobaczyńskiego pt.: "Dziecko a wojna (1939-1945). Codzienność - moralitet - edukacja - wychowanie. Bilans i następstwa". O tym, jak wyglądał ten proceder, opowiedzą dzieci germanizowane - świadkowie historii. O liczbach, które do dziś są kwestią sporną, rozmawiają polscy i niemieccy historycy i badacze. "Wojny rodzą się w umysłach ludzi" - prof. Chrobaczyński zacytował na początku swojego wystąpienia preambułę Aktu Konstytucyjnego Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury. Zaznaczył, że historię należy postrzegać w sposób obiektywny. Jak powiedział, barbarzyńskim motorem obecnym bezustannie w historii człowieka jest przemoc - narzędzie wojny, a samo słowo "wojna" ma negatywną konotację nie tylko w języku polskim. W wyniku zła, które jest skutkiem wojny, pojawia się cierpienie - najczęściej niewinnych ofiar. Historyk - jak mówił prof. Chrobaczyński - świadomie staje po stronie cierpiących. Historia się nie powtarza, jednak jest ważną składową cykliczności zdarzeń - zauważył naukowiec. "Chodziło o jednego Boga" Mówiąc o wojnie, trzeba pamiętać o jej następstwach - utracie bliskich, kraju, niepewności losu powojennego. Niepewność ta - jak stwierdził prof. Chrobaczyński - wynika z utraty pokojowej codzienności. Wojna to także zaprzeczenie człowieczeństwa i wiary, do utraty której często dochodzi w powojennej codzienności. Zdarzają się też sytuacje odwrotne, kiedy więźniowie obozów koncentracyjnych zaczynają wierzyć w dobro wyższe. "To ważny casus wojny" - powiedział prelegent. jak zaznaczył, w wojnie zabijali się judeochrześcijanie, wyznawcy tego samego Boga, tych samych treści. "Nie jestem filozofem, nie będę pytał. Zauważam tylko fakt. Chodziło o jednego Boga" - stwierdził naukowiec. Nieludzkie zderzenie Wojna a dziecko - temat przemówienia - to nieludzkie zderzenie - zauważył profesor. Wojna jest bowiem zaprzeczeniem zaufania do dorosłego, to kompromitacja dorosłego i wychowania, także religijnego. Prof. Chrobaczyński zwrócił także uwagę na relację matka-dziecko podczas wojny. "To niezwykła mikrorelacja społeczna" - mówił. Kiedy ojciec, mąż wyjechał na front, kobieta musi przejąć męskie obowiązki i sama chronić dziecko. Również w czasie powojennym rola matki to ciężka praca. Profesor zacytował Swietłanę Aleksijewicz: "Wojna nie ma w sobie nic z kobiety". - Chociaż wojna to rodzaj, żeński, ma niewątpliwie barbarzyński charakter - podkreślił prelegent. Dziecko polskie - zauważył profesor - w czasie okupacji doświadczało rzeczy niewyobrażalnych od pierwszych jej dni. Konsekwencjami tych wydarzeń były strach, niepewność losu, często sieroctwo. Jeśli za dzieci uczyły się, to w szkołach z fazą indoktrynacji. Wojenny bilans Pozycjonowanie wojny, określenie jej bilansu jest trudne - przyznał prof. Chrobaczyński. Bilans ten obejmuje nie tylko straty policzalne, ale także stracone dzieciństwo, przedwczesną dojrzałość, okrutne doświadczenia. Istnieje też szerszy bilans wojny w perspektywie polsko-polskiej. Są to: tułaczka, zgliszcza, zniszczenia, zamęt. W swoim wystąpieniu naukowiec zaznaczył, że doświadczenia dzieci są szczególnie drastyczne, także doświadczenia biologiczne. 13-letni podczas wybuchu wojny chłopiec kończy wojnę jako dojrzały 18-latek z doświadczeniem obozu koncentracyjnego czy warszawskiego powstania. "Symbolika małego powstańca jest natrętna" - powiedział prof. Chrobaczyński. Nigdy więcej? Hasło "Nigdy więcej" stało się ważnym atutem pamięci i postpamięci, ale prof. Chrobaczyński zauważył, że "zupełnie nie skutkuje". "Dostrzegam paradoks - dlaczego to, co od razu po wojnie wydawało się oczywiste, jest tak lekceważone? Dziecko z karabinem na ramieniu nie minęło w światowym krajobrazie". Prof. wspomniał dziecięce cierpienia i niewolę, które wciąż obecne są w różnych częściach świata. "Czy musimy na to zezwalać?" - zapytał na zakończenie. Ewa Majewska ***prof. dr hab. Jacek Chrobaczyński - historyk, profesor zwyczajny w Katedrze Historii Najnowszej Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, członek Pracowni Dziejów i Kultury Mniejszości Narodowych i Etnicznych w Instytucie Historii Uniwersytetu Pedagogicznego, współpracownik Państwowego Muzeum Auschwitz - Birkenau i Instytutu Pamięci Narodowej. Od trzeciego roku studiów zajmuje się najnowszą historią Polski ze szczególnym uwzględnieniem okresu drugiej wojny światowej i okupacji niemieckiej oraz sowieckiej. Do jego zainteresowań należy również historia regionalna i lokalna, historia XX-wiecznego Krakowa, dzieje wojennego i konspiracyjnego szkolnictwa polskiego (1939 - 1945), postawy i zachowania społeczeństwa, codzienność i prywatność, stosunki polsko-żydowskie i holokaust, a także biografistyka, socjo- i psychohistoria oraz antropologia historyczna. *** "Zrabowane dzieci / Geraubte Kinder" to wspólna akcja portalu Interia.pl i telewizji Deutsche Welle - pierwsze polsko-niemieckie poszukiwania dzieci zrabowanych w czasie II wojny światowej. Celem przedsięwzięcia jest udzielenie pomocy ofiarom germanizacji w poszukiwaniu utraconej tożsamości. Historie osób, z którymi spotykali się dziennikarze, są publikowane na stronach Interii i Deutsche Welle. Efektem akcji jest książka <a href="https://wydawnictwom.pl/glowna/4566-teraz-jestescie-niemcami-wstrzasajace-losy-zrabowanych-polskich-dzieci-9788380434295.html" target="_blank">"Teraz jesteście Niemcami. Wstrząsające losy zrabowanych polskich dzieci"</a>, która ukazała się 17 października 2018 roku. Podczas międzynarodowej konferencji "Rabunek i germanizacja polskich dzieci w czasie II wojny światowej" polscy i niemieccy historycy, badacze, archiwiści i przedstawiciele mediów dyskutują o losach zrabowanych dzieci, a także polityce III Rzeszy, jej założeniach i instytucjach. Organizatorami konferencji są Centrum Dokumentacji Zsyłek, Wypędzeń i Przesiedleń Uniwersytetu Pedagogicznego oraz Instytut Pamięci Narodowej. Patronem medialnym wydarzenia jest portal Interia i telewizja Deutsche Welle. ***Program międzynarodowej konferencji naukowej "Rabunek i germanizacja dzieci w czasie II wojny światowej":