15. marca od trzydziestu trzech lat obchodzony jest Światowy Dzień Konsumenta. Z tej okazji Interia rozpoczyna cykl publikacji prezentujących prawa i możliwości konsumentów. Warto wiedzieć, że w przypadku, gdy dokonaliśmy nieudanego zakupu - produkt np. nie działa w ogóle albo nie tak jak powinien, możemy go reklamować. Konsument może skorzystać z gwarancji, jaką na daną rzecz udzielił jej producent. Można też skorzystać z rękojmi przewidzianej w przepisach Kodeksu cywilnego. Pamiętajmy o tym, że gwarancja nie zawsze udzielana jest przez producenta. Nie musi on jej udzielać. Jednak w przypadku wielu produktów takich jak choćby sprzętu RTV i AGD czy samochodów gwarancja producenta jest standardem. Z tym, że korzystając z gwarancji, trzeba wiedzieć, że jest ona ograniczona. Może nie obejmować wszystkich roszczeń konsumenta. Ponadto producent zastrzega sobie przypadki, kiedy gwarancja obejmuje dany produkt, a kiedy nie. Od wytwórcy produktu zależy też okres na jaki udziela gwarancji - może wynieść ona np. rok. Inaczej sprawa wygląda z rękojmią. Przede wszystkim możemy z niej skorzystać w ciągu dwóch lat od zakupu produktu z wadą (w przypadku nieruchomości sprzedawca odpowiada z tytułu rękojmi przez pięć lat). Obejmuje ona też wszystkie produkty sprzedawane konsumentom. A zasady korzystania z niej określają przepisy prawa. I w wielu przypadkach jest ona korzystniejsza dla konsumenta. Ponadto można z niej skorzystać nie tylko jak np. kupiony przedmiot nam się popsuje, ale także wtedy, gdy dana rzecz nie ma cech czy funkcji jakie miała mieć - np. telefon ma mniej pamięci niż deklarował sprzedawca. Z rękojmi nie można jednak skorzystać jeżeli konsument wiedział o wadzie produktu w chwili jego kupna. Ponadto nie skorzystamy z rękojmi, by oddać np. koszulę, która nam się przestała podobać lub wyszła z mody. Jeżeli produkt jest wadliwy, to konsument powinien wiedzieć, że to do niego należy wybór czy w danym przypadku skorzysta z gwarancji udzielonej przez producenta czy z rękojmi. Sprzedawca nie może unikać odpowiedzialności z tytułu rękojmi, gdy produkt jest na gwarancji. Tak więc wybór należy do konsumenta. Żądania konsumenta W przypadku, gdy dany przedmiot ma wadę i konsument postawia ją reklamować, to może domagać się od sprzedawcy jej naprawy, wymiany, obniżenia ceny lub odstąpienia od umowy. Przepisy nie określają w jakiej kolejności można składać żądania. Pozwalają więc od razu domagać się każdej z możliwości. Klient ma więc prawo od razu złożyć oświadczenie i odstąpieniu od umowy i domagać się zwrotu pieniędzy. Z tym, że jest to możliwe pod pewnymi warunkami. Przed wszystkim wada musi być istotna. Ponadto odstąpienie od umowy nie będzie miało zastosowania, jeżeli sprzedawca niezwłocznie i bez dużych utrudnień dla konsumenta wymieni towar na taki, który nie ma wad albo go naprawi. Konsument, który nabył wadliwą rzecz będzie mógł odzyskać swoje pieniądze jeżeli wymiana towaru nie będzie możliwa (np. nie ma już takiego przedmiotu w sprzedaży) oraz gdy nie da się go naprawić. Ponadto w sytuacji, gdy towar wadliwy już był naprawiany lub wymieniany i znów cos jest z nim nie tak, to klient również może odstąpić od umowy i domagać się zwrotu gotówki. Ważne terminy W przypadku stwierdzenia wady w kupionej rzeczy lepiej nie zwlekać ze składaniem pisma reklamacyjnego sprzedawcy. Rękojmia co prawda obowiązuje przez dwa lata od daty zakupu jednak jeżeli wada zostanie ujawniona w ciągu pierwszych 12 miesięcy, to zgodnie z Kodeksem cywilnym domniemywa się, że istniała w chwili sprzedaży danej rzeczy. To bardzo istotne, bo w przypadku ewentualnego sporu ze sprzedawcą, to on musi udowodnić, że np. usterka powstała z winy konsumenta. Jeżeli reklamacja jest składana między 12 a 24 miesiącem od kupna danego przedmiotu, to wówczas już konsument musi udowodnić, że produkt miał wadę np. był źle skręcony, użyto w nim kiepskiej jakości podzespołów etc. Co ważne, konsument ma rok na zgłoszenie zauważonej wady produktu. Ma to duże znaczenie, gdy usterka pojawi się w końcowym okresie trwania rękojmi czyli w ciągu dwóch lat od daty zakupu. W takiej sytuacji nawet po upływie dwóch lat od nabycia produktu można go reklamować u sprzedawcy, o ile usterka pojawiła się w okresie trwania rękojmi. Czyli jak np. telefon komórkowy przestanie działać w 23 miesiącu od daty jego zakupu, to mamy jeszcze rok na jego reklamację. Z tym, że wówczas trzeba wykazać, że usterka powstała w okresie trwania rękojmi. Jeżeli złożyliśmy reklamację, to sprzedawca ma 14 dni na jej rozpatrzenie. Jeżeli w tym czasie nic nam nie odpowie, to uznaje się, że reklamacja została pozytywnie rozpatrzona. Konsument powinien też wiedzieć, że nawet jak zgubił paragon to jeszcze nic straconego, gdy zamierza złożyć reklamację. Sprzedawca nie może uzależniać przyjęcia reklamacji od okazania paragonu. Konsument musi jednak udowodnić, że u konkretnego sprzedawcy daną rzecz kupił. Może więc mieć potwierdzenie transakcji kartą płatniczą. Gdy i tego nie ma, to warto np. mieć świadków albo zarchiwizowane e-maile, gdy transakcja była np. przez Internet. Łukasz Kuligowski RAPORT INTERII - ŚWIATOWY DZIEŃ KOSUMENTA 15 marca jest Światowym Dniem Konsumenta. Po raz pierwszy był on obchodzony w 1983 roku w rocznicę przemówienia Johna F. Kennedy’ego z 1962 roku. Ówczesny prezydent USA podczas swojego wystąpienia w Kongresie mówił o czterech prawach konsumenta - prawie do informacji, wyboru, bezpieczeństwa i reprezentacji. Światowy Dzień Konsumenta to okazja m.in. do poszerzania świadomości na temat praw jakie przysługują klientom. I w związku z tym Interia w specjalnym raporcie przypomina o tym jak sobie radzić w sytuacji, gdy np. niedawno kupiony telewizor przestał działać albo produkt nie jest zgodny z opisem sprzedawcy. OPINIA Bartłomiej Wodzicki, Dyrektor Departamentu Prawnego, Provident Umowa sprzedaży jest jedną z najczęściej zawieranych umów w codziennym życiu konsumenta. Niestety, zarówno konsument, jak i producent albo sprzedawca powinni liczyć się z tym, że zakupiona rzecz może być wadliwa. Warto zatem wiedzieć jakie uprawnienia przysługują konsumentowi w takiej sytuacji. W dniu 25 grudnia 2014 r. weszła w życie nowa ustawa o prawach konsumentów. Wynikiem tego są zmiany przepisów dotyczące odpowiedzialności z tytułu rękojmi za wady i gwarancji. Poza dostosowaniem prawa polskiego w zakresie ochrony praw konsumentów do zasad unijnych powyższa nowelizacja zmieniła zasadnicze przepisy kodeksu cywilnego dotyczące rękojmi oraz gwarancji. W ramach rękojmi sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę fizyczną lub prawną. Wada fizyczna polega na niezgodności rzeczy sprzedanej z umową, przykładowo w sytuacji, gdy rzecz sprzedania nie ma właściwości, które powinna mieć, bądź o których sprzedający zapewnił kupującego, nie nadaje się do celu, o którym kupujący został poinformowany bądź została wydana w stanie niezupełnym. Sprzedawca odpowiada z tytułu rękojmi, jeżeli wada fizyczna zostanie stwierdzona przed upływem dwóch lat od dnia wydania rzeczy kupującemu. Udzielenie gwarancji jest dodatkowym uprawnieniem i następuje przez złożenie oświadczenia gwarancyjnego, które określa obowiązki gwaranta (może być to sprzedawca lub producent) i uprawnienia kupującego w przypadku, gdy rzecz sprzedana nie ma właściwości określonych w tym oświadczeniu. Jeżeli nie zastrzeżono innego terminu, termin gwarancji wynosi dwa lata licząc od dnia, kiedy rzecz została kupującemu wydana. W przypadku odpowiedzialności z tytułu rękojmi przepisy prawa dają konsumentom prawo do odstąpienia od umowy, obniżenia ceny albo żądania usunięcia wady bądź wymiany rzeczy na nową wedle wyboru konsumenta. Obowiązki gwaranta mogą w szczególności polegać na zwrocie zapłaconej ceny, wymianie rzeczy bądź jej naprawie oraz zapewnieniu innych usług, każdorazowo zgodnie z treścią oświadczenia gwarancyjnego sporządzonego przez gwaranta. Każdy konsument powinien pamiętać o rozdzielnym charakterze tych dwóch rodzajów odpowiedzialności, przejawiającym się w tym, że: · wykonywanie uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy jest zapewnione przez przepisy prawa niezależnie od uprawnień wynikających z gwarancji; · wykonanie uprawnień z gwarancji nie wpływa na odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi; · istnienie uprawnień z tytułu gwarancji jest uzależnione od wydania konsumentowi dokumentu gwarancji. W razie wątpliwości w powyższych kwestiach, pamiętajmy o tym, ze konsument ma w każdym czasie ma prawo do zwrócenia się w celu uzyskania opinii albo rozstrzygnięcia sporu ze sprzedawcą do miejskiego albo powiatowego Rzecznika Konsumentów.