Należy jednak pamiętać, że wyrywkowe kontrole dokumentów uprawniających do przekroczenia granicy będą przeprowadzane poza przejściami granicznymi przez służby graniczne innych państw w różnych miejscach na terenie tych państw. Pamiętać także należy, że każda osoba przekraczająca granicę, także dzieci, jest zobowiązana do posiadania przy sobie dokumentu uprawniającego do przekroczenia granicy - paszportu lub dowodu osobistego. Inną sprawą są szczegółowe przepisy zobowiązujące turystów do poruszania się w parkach narodowych tylko wyznaczonymi szlakami, ale egzekwowanie tych przepisów oczywiście nie należy do kompetencji Straży Granicznej. Ponadto nawet po wejściu Polski do strefy Schengen jeszcze do końca marca 2008 roku utrzymywana będzie kontrola graniczna w portach lotniczych dla wszystkich osób odlatujących, a potem nadal będą działały stanowiska odprawy pasażerów odlatujących do krajów spoza strefy Schengen. W lotniczym przejściu granicznym Karpackiego Oddziału Straży Granicznej w Krakowie - Balicach rozdzielany będzie ruch pasażerów na ten, który odbywa się w obrębie strefy Schengen i ten poza Schengen. Zachowane zostaną oddzielne stanowiska pełnej kontroli paszportowej dla osób odlatujących do krajów spoza strefy Schengen, a więc także do Wielkiej Brytanii i Irlandii, które nie przystąpiły do Schengen oraz bez zmian - do USA i innych krajów spoza Schengen, a są to kierunki bardzo obciążone dużymi ilościami pasażerów. Wejście Polski i innych krajów naszej części Europy do układu Schengen nie oznacza, że Straż Graniczna zaprzestanie działalności na granicach wewnętrznych. Wiem, że funkcjonuje stereotyp strażnika granicznego, który z lornetką w ręku i z psem przy nodze chodzi po granicy, co rzeczywiście po wejściu do Schengen nie miałoby sensu, ale to tylko stereotyp sprzed wielu lat. Straż Graniczna wykonuje ogromną ilość różnorodnych zadań określonych w ustawie o Straży Granicznej. Już od mniej więcej 10 lat przechodzimy przekształcenia dostosowujące naszą działalność do zmieniającej się sytuacji. Praktycznie już te przekształcenia zakończyliśmy, funkcjonujemy już w taki sposób, jaki narzuci wejście do Schengen. Jeszcze przez najbliższe dni utrzymujemy kontrolę graniczną w przejściach granicznych, a gdy zostanie ona zniesiona, to nie będzie to dla nas jakimś rewolucyjnym zdarzeniem, a tylko pewnym etapem działalności. A to dlatego, że my już teraz prowadzimy szeroką działalność zwalczającą przestępczość graniczną już nie tylko na samej granicy, ale także w strefie nadgranicznej i poza nią. W połowie listopada 2007 roku weszła w życie nowelizacja Ustawy o Straży Granicznej, na mocy której przeprowadzamy systematyczne kontrole pod kątem przeciwdziałania przestępczości granicznej na drogach dojazdowych do granicy państwa w strefie naszego działania, czyli w całym województwie małopolskim, a także w międzynarodowych pociągach osobowych, a ponadto na dworcach kolejowych i autobusowych. Prowadzimy systematyczne kontrole pobytu cudzoziemców na podstawie przepisów ustawy o cudzoziemcach. Najczęściej zatrzymujemy imigrantów z Wietnamu i Ukrainy, tych, którzy trudnią się nielegalnym handlem na targowiskach w różnych miastach Małopolski i Podkarpacia lub podejmują inne nielegalne zatrudnienie. Warto zaznaczyć, że prowadzenie przez Straż Graniczną systematycznych kontroli legalności pobytu cudzoziemców znacząco ogranicza problem nielegalnej imigracji. Funkcjonuje bowiem przekaz tzw. pocztą pantoflową. Cudzoziemcy, którzy są na podstawie przepisów ustawy o cudzoziemcach kontrolowani i proszeni o dobrowolny wyjazd z Polski lub pod konwojem wydalani poza granicę Polski, po powrocie do swoich środowisk informują, że w Polsce "nie odpuszcza się" nielegalnej imigracji, co skutecznie powstrzymuje zapędy innych potencjalnych nielegalnych imigrantów. Wykrywamy też przestępstwa graniczne, które mają zasięg znacznie wykraczający poza rejon pogranicza. Np. mieliśmy takie zdarzenie, że przy granicy polsko-słowackiej zatrzymaliśmy kilkuosobową grupę nielegalnych imigrantów z Ukrainy, którzy usiłowali przedostać się na południe Europy na podstawie sfałszowanych polskich paszportów. Nasi oficerowie śledczy poszli tropem fałszerstwa tych dokumentów, co doprowadziło ich najpierw do Kraśnika w woj. lubelskim, a następnie, po analizie powiązań tej części grupy przestępczej, okazało się, że te powiązania prowadzą do licznej grupy przestępczej działającej w Warszawie i w miejscowościach podwarszawskich. Po gruntownym przygotowaniu materiału dowodowego, przeprowadziliśmy zatrzymania kilkunastu osób podejrzanych o fałszowanie i rozprowadzanie najróżniejszych sfałszowanych dokumentów - paszportów, dowodów osobistych, świadectw szkolnych, zaświadczeń służących wyłudzaniu różnych uprawnień i świadczeń itd. Do przesłuchania mamy 1,5 tysiąca osób zamieszanych w ten proceder. Każda z tych osób musi być przesłuchana zgodnie z wymogami procedury prawnej. Pracy mamy więc coraz więcej, bo zmienia się charakter przestępczości granicznej, staje się ona coraz bardziej wyrafinowana, a więc coraz groźniejsza dla ogólnie rozumianego interesu publicznego. Wspólnie z policją rozpracowujemy grupy przestępcze zajmujące się nielegalnym rozprowadzaniem narkotyków i inną działalnością przestępczą. Dysponujemy świetnie wyszkolonym plutonem specjalnym, wysokiej klasy sprzętem specjalistycznym i niezawodnymi od lat psami wykrywającymi narkotyki i materiały wybuchowe. Na co dzień udzielamy pomocy policji i innym służbom ochrony porządku publicznego. Pamiętać także należy o tym, że Kodeks Graniczny Schengen regulujący działalność służb granicznych państw tworzących strefę Schengen wymaga utrzymywania w gotowości służb granicznych, w tym gotowości do przywrócenia szczegółowej kontroli granicznej także na granicach wewnętrznych UE w przypadkach epidemii, niepokojów społecznych, w celu przeciwdziałania chuligańskim wybrykom pseudokibiców podczas dużych międzynarodowych imprez sportowych oraz ze względu na zagrożenie terrorystyczne, na które także musimy być przygotowani. Od dwóch lat w placówce Karpackiego Oddziału Straży Granicznej w Barwinku działa jeden z polsko-słowackich Punktów Kontaktowych, a podobny Punkt Kontaktowy od pół roku funkcjonuje także na Orawie, w przejściu granicznym polsko-słowackim w Chyżnem. W Punktach Kontaktowych wymieniliśmy dotąd już około 200 informacji dotyczących: zwalczania nielegalnej imigracji, głównie obywateli Rosji narodowości czeczeńskiej z Polski do Słowacji, potwierdzenia danych osób podejrzanych o organizowanie przerzutu przez granicę nielegalnych imigrantów, sprawdzania w bazach danych legalności pochodzenia samochodów zarejestrowanych w Polsce, a kontrolowanych na terenie Słowacji, skradzionych słowackich i polskich dokumentów tożsamości oraz w sprawach wzmożonego ruchu granicznego w przejściach granicznych. Doświadczenia z takiej formy współpracy są bardzo dobre. Działalność Punktów Kontaktowych ułatwia bieżącą wymianę informacji między służbami granicznymi Polski i Słowacji w sprawach dotyczących przestępstw o charakterze granicznym i innych - przemytu, nielegalnej migracji, prób przerzutu narkotyków, także w sprawach przestępstw popełnianych przez Polaków na terenie Słowacji i obywateli Słowacji na terenie Polski. Uruchomienie Punktów Kontaktowych pozwoliło na zdobycie doświadczeń służących rozszerzeniu zakresu współpracy o udział funkcjonariuszy policji i służb celnych Polski i Słowacji, którą umożliwia Umowa między Rządem RP a Rządem RS o zwalczaniu przestępczości i współpracy na terenach przygranicznych. Rozwój współpracy służb granicznych Polski i Słowacji jest jednym z elementów przygotowania do wejścia do strefy Schengen, w której dopuszczony jest swobodny ruch osób przez wszystkie granice wewnętrzne Unii Europejskiej. Działalność Punktów Kontaktowych na granicy polsko-słowackiej wzorowana jest na funkcjonowaniu podobnych punktów kontaktowych działających na granicach wewnętrznych państw, które wcześniej stworzyły strefę swobodnego przepływu ruchu osobowego przez granice wewnętrzne UE. Przed rokiem podpisana została też umowa o zwalczaniu przestępczości między Rzeczpospolitą Polską a Republiką Słowacką, a kilka miesięcy temu przeprowadzone zostały szkolenia funkcjonariuszy Karpackiego Oddziału Straży Granicznej i słowackiej służby granicznej, które były przygotowaniem do wypełniania postanowień tej umowy, sprecyzowanych w porozumieniu wykonawczym między Komendantem Głównym Straży Granicznej a Dyrektorem Prezydium Policji Granicznej i ds. Cudzoziemców MSW Republiki Słowacji. Jedną z form tej współpracy są wspólne patrole funkcjonariuszy Karpackiego Oddziału Straży Granicznej i słowackich strażników granicznych. Odbywają się one przemiennie po polskiej i po słowackiej stronie granicy. Takie mieszane, polsko-słowackie patrole graniczne działają już na drogach w strefie nadgranicznej, a wkrótce zaczną działać także w międzynarodowych pociągach osobowych na całym pograniczu polsko-słowackim - na Podkarpaciu, w Małopolsce i w Beskidzie Żywieckim. Przed rokiem odbywał się cykl szkoleń polskich i słowackich funkcjonariuszy służby granicznej w trzech placówkach Karpackiego Oddziału Straży Granicznej - w Barwinku na Podkarpaciu, w Łysej Polanie na Podhalu i w Zwardoniu w pobliżu styku granicy polsko-słowackiej z Czechami, a także w jednostkach słowackiej policji granicznej. Funkcjonariusze słowaccy zapoznawali polskich funkcjonariuszy z przepisami dotyczącymi uprawnień i zadań ustawowych funkcjonariuszy granicznych na Słowacji, a polscy funkcjonariusze Karpackiego Oddziału Straży Granicznej zapoznawali słowackich kolegów z polskimi przepisami regulującymi działalność Straży Granicznej. Podczas szkoleń szczegółowo omawiane były procedury postępowania, zasady użycia środków przymusu bezpośredniego oraz zakres ustawowych obowiązków i uprawnień służb granicznych w obu państwach. Warto dodać, że już od dziesięciu lat takie wspólne patrole funkcjonariuszy służb granicznych są organizowane na granicy polsko-niemieckiej - z bardzo dobrymi rezultatami. mjr SG dr Marek Jarosiński Rzecznik prasowy komendanta Karpackiego Oddziału Straży Granicznej w Nowym Sączu